SITMA TEDAVİSİ

Sıtma tedavisi, hastalığa neden olan Plasmodium türüne, enfeksiyonun şiddetine, hastanın genel sağlık durumuna ve bulunduğu coğrafi bölgedeki ilaç direncine bağlı olarak değişir. Sıtma erken teşhis edilirse tedavi edilebilir ve komplikasyonlar önlenebilir. İşte sıtmanın tedavisine dair detaylar:

1. Tedavide Kullanılan İlaçlar

Sıtma tedavisi genellikle antiparaziter ilaçlarla yapılır. Kullanılacak ilaç, enfeksiyona neden olan Plasmodium türüne göre değişir.

• Artemisinin Kombinasyon Tedavileri (ACT): Bu tedavi, Plasmodium falciparum için ilk tercihtir.

  • Örnek: Artemeter-lumefantrin, artesunat-amodiyakin

• Bazı bölgelerde parazitlerde direnç görülebileceğinden, doğru ilaç seçimi önemlidir.

• Klorokin: Plasmodium vivax için ilk tercih olabilir, ancak bazı bölgelerde direnç vardır.

• Primakin: Bu ilaç, karaciğerde saklanan uyku formundaki parazitleri temizlemek için kullanılır. G6PD enzim eksikliği olan hastalarda kullanılmamalıdır.

• Klorokin: Etkilidir çünkü bu parazitte ilaç direnci nadirdir.

• Artemisinin Kombinasyon Tedavileri (ACT) veya Klorokin kullanılabilir.

2. Şiddetli Sıtma Tedavisi

Plasmodium falciparum gibi komplikasyon riski yüksek enfeksiyonlarda, hastalar hastaneye yatırılarak tedavi edilir.

• IV Artesunat veya IV Kinidin: Şiddetli sıtma vakalarında intravenöz tedavi tercih edilir.

• Destekleyici tedavi:

  • Kan transfüzyonu: Şiddetli anemi durumunda gerekebilir.

  • Sıvı tedavisi ve oksijen desteği: Organ yetmezliği durumunda kullanılır.

3. Hamilelerde Sıtma Tedavisi

Hamilelik sırasında sıtma, hem anne hem de bebek için ciddi riskler taşıdığından, özel tedavi protokolleri uygulanır.

• Plasmodium falciparum: Artemisinin bazlı kombinasyon tedavileri güvenlidir.

• Plasmodium vivax veya ovale: Klorokin genellikle tercih edilir, ancak primakin gebelik sırasında kullanılmaz.

4. Destekleyici Tedavi

• Ateş ve Ağrı Kontrolü: Parasetamol gibi ateş düşürücüler kullanılabilir.

• Sıvı Tedavisi: Dehidrasyonu önlemek için ağızdan veya damar yoluyla sıvı takviyesi yapılır.

• Anemi Tedavisi: Kansızlık durumunda demir takviyeleri veya kan transfüzyonu gerekebilir.

5. Koruyucu Tedavi (Kemoprofilaksi)

Riskli bölgelere seyahat eden kişiler için koruyucu ilaçlar önerilir:

• Atovakuon-proguanil (Malarone)

• Doksisiklin

• Meflokin

• Koruyucu ilaçlar, seyahatten önce başlanır ve dönüşten sonra da bir süre devam edilir.

6. Dirençli Sıtma Bölgeleri için Tedavi

Bazı bölgelerde Plasmodium türleri, yaygın kullanılan ilaçlara direnç geliştirmiştir. Bu durumlarda:

• ACT’ler veya bölgesel kılavuzlara uygun kombinasyon tedavileri kullanılır.

• Dirençli sıtma bölgelerinde ilaç seçimi daha dikkatli yapılır.

7. Bitkisel ve Alternatif Tedaviler

• Artemisinin bitkisinden (tatula ağacı) elde edilen aktif bileşen, modern sıtma tedavisinde kullanılmaktadır. Ancak bitkisel yöntemler tek başına güvenli veya etkili bir çözüm değildir.

8. Tedavi Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

1. Erken Müdahale: Sıtma belirtileri görüldüğünde hemen tıbbi yardım alınmalıdır.

2. İlaçların Düzenli Kullanımı: İlaç tedavisini doktorun önerdiği şekilde tamamlamak önemlidir.

3. Takip: Tedavi sonrası kontrollerle enfeksiyonun tamamen temizlendiği doğrulanmalıdır.

9. Korunma ve Önleme

Tedavi kadar korunma da önemlidir:

• Sivrisineklerden korunmak için böcek kovucu spreyler, cibinlikler ve uzun giysiler kullanılmalıdır.

• Tropikal bölgelere seyahat edenler, koruyucu ilaç almayı ihmal etmemelidir.

Sıtma, uygun tedavi ve erken teşhisle tamamen iyileşebilir. Şiddetli sıtma vakaları yaşamı tehdit edebileceğinden, riskli bölgelerde bulunan veya bu bölgelerden dönen kişilerde sıtma belirtileri görüldüğünde hızlıca doktora başvurulmalıdır.