SITMA BELİRTİLERİ

Sıtmanın belirtileri genellikle enfeksiyonun şiddetine, parazitin türüne ve bireyin bağışıklık durumuna bağlı olarak değişir. Enfeksiyondan sonraki belirtiler genellikle 10-15 gün içinde ortaya çıkar, ancak bazı Plasmodium türleri (ör. P. vivax ve P. ovale) aylarca hatta yıllarca gizli kalabilir. İşte sıtmanın yaygın belirtileri:

1. Ana Belirtiler

Sıtmanın en karakteristik belirtileri, tekrarlayan ateş nöbetleridir. Bu nöbetler genellikle üç evrede kendini gösterir:

1. Üşüme ve Titreme: Ani başlayan yoğun üşüme ve titreme hissi.

2. Ateşlenme: Ateş, 38-40°C'ye kadar yükselebilir. Hasta bu dönemde aşırı yorgun hisseder.

3. Terleme ve Ateşin Düşmesi: Yoğun terleme ile birlikte ateş düşer ve hasta kendini daha iyi hisseder.

Bu döngü 2-3 gün arayla tekrarlanabilir.

2. Yaygın Belirtiler

• Yorgunluk ve Halsizlik: Vücut enfeksiyonla mücadele ettiği için hasta kendini aşırı derecede bitkin hisseder.

• Baş Ağrısı: Devamlı veya ataklar halinde olabilir.

• Kas ve Eklem Ağrıları: Grip benzeri bir yaygın ağrı hissi oluşur.

• İştahsızlık ve Kilo Kaybı: Sürekli yorgunluk ve ateş iştahsızlığa neden olur.

• Mide Bulantısı ve Kusma: Özellikle çocuklarda daha sık görülür.

• İshal veya Karın Ağrısı: Bazı vakalarda sindirim sistemi belirtileri eşlik eder.

3. Şiddetli Sıtmanın Belirtileri

Özellikle Plasmodium falciparum enfeksiyonlarında komplikasyonlar gelişebilir ve belirtiler daha şiddetli hale gelir:

• Anemi: Parazit, kırmızı kan hücrelerini yok ettiği için kansızlık ortaya çıkar.

• Sarılık: Karaciğerin etkilenmesi nedeniyle ciltte ve gözlerde sararma oluşabilir.

• Bilinç Kaybı ve Nöbetler: Beyin sıtması (serebral sıtma) durumunda görülür.

• Organ Yetmezliği: Karaciğer, böbrek veya akciğer fonksiyonlarında bozulmalar yaşanabilir.

• Şok: Kan basıncında ani düşüş (hipotansiyon).

• Solunum Güçlüğü: Akciğer ödemi (sıvı birikimi) nedeniyle nefes almak zorlaşabilir.

4. Çocuklarda ve Hamilelerde Belirtiler

• Çocuklarda sıtma daha hızlı ilerleyebilir ve nöbetler, şiddetli anemi veya solunum güçlüğü gibi belirtiler görülebilir.

• Hamilelerde sıtma, hem annenin hem de bebeğin hayatını tehdit edebilir ve düşük, erken doğum veya doğum sırasında komplikasyonlara neden olabilir.

5. Kronikleşmiş Sıtma Belirtileri

Bazı türler (ör. P. vivax ve P. ovale) karaciğerde uzun süre saklanarak ara sıra yeniden belirtilere yol açabilir. Bu durumda:

• Ateş atakları periyodik olarak geri döner.

• Hasta uzun süre yorgun ve halsiz hisseder.

Belirtiler Nasıl Fark Edilir?

• Dönemsel Ateş: Tekrarlayan ateş atakları sıtmanın en önemli ipucudur.

• Seyahat Hikayesi: Tropikal veya sıtmanın yaygın olduğu bir bölgeye seyahat etmişseniz, bu belirtilere karşı dikkatli olun.

Şüphe Durumunda Ne Yapılmalı?

Eğer yukarıdaki belirtilerden birkaçını yaşıyorsanız ve sıtma riski taşıyan bir bölgede bulunduysanız, hemen bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız. Sıtma tanısı, kan testi ile kesinleştirilir ve erken tedavi hayat kurtarıcıdır.