SİROZ NEDENLERİ

Siroz, karaciğerin uzun süreli hasar görmesi ve skar dokusunun (bağ dokusu) karaciğer dokusunun yerine geçmesiyle ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu hastalık, karaciğerin işlevlerini yerine getirmesini engeller ve zamanla karaciğer yetmezliğine yol açabilir. Sirozun birçok nedeni olabilir ve genellikle uzun süre devam eden karaciğer hasarına yol açan durumlar siroza neden olur. İşte sirozun başlıca nedenleri:

1. Alkol Tüketimi (Alkolik Karaciğer Hastalığı)

• Aşırı Alkol Tüketimi: Uzun süreli ve aşırı alkol tüketimi, karaciğerin hasar görmesine ve siroza yol açabilir. Alkol, karaciğerde toksik etkilere yol açarak karaciğer hücrelerine zarar verir ve bağ dokusu üretimini artırır. Zamanla bu durum karaciğerin fonksiyonlarını bozar.

• Alkolik Karaciğer Hastalığı: Alkol, karaciğerin iltihaplanmasına (alkolik hepatit) ve sonrasında siroza yol açabilir.

2. Viral Hepatit (Hepatit B, C, D)

• Hepatit B ve C: Hepatit B ve C virüsleri, karaciğerin iltihaplanmasına ve uzun vadede karaciğerin hasar görmesine yol açabilir. Bu virüsler, karaciğerde kronik enfeksiyona neden olarak siroza ilerleyebilir.

• Hepatit D: Hepatit D virüsü yalnızca hepatit B enfeksiyonu olanlarda enfeksiyon yapabilir ve daha hızlı bir şekilde karaciğer hasarına yol açabilir.

• Bu tür viral enfeksiyonlar, zamanla karaciğerin skarlaşmasına ve siroza dönüşmesine neden olabilir.

3. Non-Alkolik Yağlı Karaciğer Hastalığı (NAFLD)

• Obezite ve Diyabet: Şeker hastalığı, obezite ve yüksek kolesterol gibi durumlarla ilişkilendirilen non-alkolik yağlı karaciğer hastalığı (NAFLD), karaciğerin yağla dolmasına yol açar ve bu durum siroza yol açabilir.

• Non-Alkolik Steatohepatit (NASH): NAFLD'nin ilerlemiş şekli olan NASH, karaciğerde iltihaplanmaya ve karaciğer hasarına yol açabilir, bu da zamanla siroza dönüşebilir.

4. Otoimmün Hastalıklar

• Otoimmün Hepatit: Bağışıklık sisteminin yanlışlıkla karaciğer hücrelerine saldırması sonucu iltihaplanma oluşur. Tedavi edilmediğinde karaciğer hasarına ve siroza neden olabilir.

• Primer Biliyer Siroz (PBC): Bağışıklık sistemi, karaciğerin safra kanallarını hedef alarak iltihaplanmaya yol açar. Zamanla safra akışı engellenir ve karaciğer hasar görür.

• Primer Sklerozan Kolanjit (PSC): Safra kanallarının iltihaplanması ve tıkanması sonucu safra akışı bozulur ve siroz gelişir.

5. Genetik Hastalıklar

• Wilson Hastalığı: Karaciğerde bakır birikimi ile sonuçlanan genetik bir hastalıktır. Bu birikim, karaciğerin zarar görmesine ve siroza yol açabilir.

• Hemokromatoz: Demir birikimi nedeniyle karaciğer hasarı ve siroz gelişebilir. Bu durum, vücudun aşırı demir depolamasına yol açar.

• Alfa-1 Antitripsin Eksikliği: Bu genetik hastalık, karaciğerin yeterince alfa-1 antitripsin üretmemesine neden olur ve karaciğer hasarına yol açabilir.

6. İlaçlar ve Kimyasallar

• İlaçlar: Bazı ilaçlar, karaciğeri etkileyerek siroza yol açabilir. Örneğin, uzun süreli kullanılan bazı ağrı kesiciler, antibiyotikler veya epilepsi ilaçları karaciğerin hasar görmesine neden olabilir.

• Kimyasal Maddeler: Uzun süreli kimyasallara (örneğin, bazı endüstriyel maddeler) maruz kalmak da karaciğerin zarar görmesine yol açabilir.

7. Safra Yolu Hastalıkları

• Safra Yolu Tıkanıklığı: Safra yollarında oluşan tıkanıklık, safra akışının engellenmesine yol açar ve bu da karaciğerin hasar görmesine neden olabilir. Safra kanallarındaki iltihap, karaciğerin skarlaşmasına yol açabilir.

• Safra Kesesi Hastalıkları: Safra kesesi sorunları da zamanla karaciğerin hasar görmesine neden olabilir.

8. Karaciğer Tümörleri ve Kanser

• Karaciğer Kanseri: Karaciğer kanseri, siroza yol açabilir veya siroz, karaciğer kanserinin bir sonucu olarak gelişebilir. Karaciğer kanseri, siroz ile birlikte görülebilir ve tedavi edilmezse, hastalık karaciğer yetmezliğine yol açabilir.

9. Kronik İnhalasyon (Kimyasallar ve Zararlı Maddeler)

• Solunum Yolu ile Kimyasallar: Karaciğere zarar veren kimyasalların uzun süreli solunması, karaciğerin fonksiyonlarını bozar ve siroza yol açabilir. Özellikle endüstriyel kimyasallar ve solventlere maruz kalan kişilerde bu risk daha fazladır.

Sonuç

Siroz, birçok farklı nedenle gelişebilecek bir hastalıktır. Karaciğerin uzun süreli hasar görmesi ve skarlaşması sonucu işlevlerini yerine getirememesi, hayati tehlike oluşturabilir. Alkol, viral enfeksiyonlar, genetik hastalıklar, ilaçlar, safra yolu hastalıkları gibi bir dizi faktör, siroza yol açabilir. Sirozun erken tespiti ve tedavisi, hastalığın ilerlemesini engelleyebilir ve komplikasyonları önleyebilir. Bu nedenle siroz belirtileri görüldüğünde bir doktora başvurulması önemlidir.