ŞEKER HASTALIĞI NEDİR

Şeker hastalığı veya diyabet, vücudun kan şekeri seviyelerini düzgün bir şekilde düzenleyememesi sonucu gelişen bir metabolik hastalıktır. Diyabet, ya insülin üretiminin yetersizliği (tip 1 diyabet) ya da vücudun insüline karşı direnç göstermesi (tip 2 diyabet) nedeniyle kan şekeri seviyelerinin yükselmesine yol açar. Diyabet, tedavi edilmezse kalp hastalıkları, böbrek sorunları, görme kaybı ve sinir hasarları gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Şeker Hastalığının Türleri

Diyabetin üç ana türü vardır: Tip 1 diyabet, Tip 2 diyabet ve gestasyonel diyabet.

• Açıklama: Tip 1 diyabet, genellikle çocukluk veya gençlik döneminde ortaya çıkar ve pankreasın insülin üretmesini sağlayan hücrelerin hasar görmesi sonucu oluşur. Bu, insülin üretiminde yetersizlik anlamına gelir. Tip 1 diyabetli kişiler, hayat boyu insülin tedavisi almak zorundadır.

• Nedenler: Genetik faktörler ve bağışıklık sistemi bozuklukları, vücudun kendi insülin üretim hücrelerine saldırmasına neden olabilir.

• Açıklama: Tip 2 diyabet, insülin direnci olarak bilinen bir durumu içerir. Yani vücut insülini üretir, ancak hücreler insüline düzgün yanıt vermez ve insülin etkili şekilde kullanılmaz. Bu da kan şekeri seviyelerinin yükselmesine neden olur. Tip 2 diyabet, genellikle yetişkinlikte görülür, ancak son yıllarda gençlerde de artış göstermektedir.

• Nedenler: Aşırı kilo, hareketsiz yaşam tarzı, genetik yatkınlık ve düzensiz beslenme gibi faktörler risk faktörleridir.

• Açıklama: Hamilelik sırasında gelişen bir diyabet türüdür. Gebelikte artan hormonlar, insüline karşı direnç yaratabilir ve bu da kan şekerinin yükselmesine yol açar. Gestasyonel diyabet genellikle doğumdan sonra kaybolur, ancak bu durumu geçirmiş olan kadınlar, ilerleyen yıllarda tip 2 diyabet riski altındadır.

• Nedenler: Hamilelik sırasında vücuttaki hormonal değişiklikler ve genetik yatkınlık.

Şeker Hastalığının Belirtileri

Diyabetin belirtileri kişiden kişiye değişebilir, ancak yaygın belirtiler şunlardır:

• Aşırı Susama ve sık idrara çıkma: Vücut, fazla şekerden kurtulmaya çalışırken sıvıyı dışarı atar.

• Açlık hissi: Kan şekeri seviyeleri düştükçe, kişi daha fazla yemek yemek isteyebilir.

• Yorgunluk: Hücreler enerji üretmek için yeterli şekeri kullanamadığında halsizlik ve yorgunluk hissedilir.

• Bulanık Görme: Yüksek kan şekeri, gözlerde sıvı kaybına yol açabilir ve bu da bulanık görmeye neden olabilir.

• Ağız kuruluğu: Vücutta sıvı kaybı nedeniyle ağızda kuruluk hissi yaşanabilir.

• Yavaş iyileşen yaralar: Yüksek kan şekeri, yaraların iyileşme sürecini yavaşlatabilir.

• Deri enfeksiyonları ve kaşıntılar: Yüksek kan şekeri, cilt problemlerine neden olabilir.

Şeker Hastalığının Nedenleri

Diyabetin nedenleri, türüne göre değişir:

• Tip 1 Diyabet: Genetik faktörler ve bağışıklık sistemi bozuklukları bu hastalığı tetikleyebilir. Vücudun bağışıklık sistemi, insülin üreten hücrelere saldırır ve bu hücrelerin yok olmasına neden olur.

• Tip 2 Diyabet: Genetik yatkınlık, aşırı kilo, düşük fiziksel aktivite, yanlış beslenme ve aile öyküsü gibi faktörler tip 2 diyabetin başlıca nedenleridir. Ayrıca, insülin direnci (insülinin etkisiz hale gelmesi) bu hastalığın temel sebebidir.

• Gestasyonel Diyabet: Hamilelik sırasında ortaya çıkar ve genellikle hamilelik hormonları bu durumu tetikler. Hamilelik sırasında insüline karşı direnç gelişebilir, bu da kan şekerinin yükselmesine neden olur.

Şeker Hastalığının Tedavisi

Diyabet tedavisi, hastalığın türüne göre değişir. Genel tedavi yöntemleri şunlardır:

• İnsülin tedavisi: Tip 1 diyabetliler, vücutları yeterli insülin üretmediği için hayat boyu insülin tedavisi almak zorundadırlar. İnsülin enjeksiyonları veya insülin pompası kullanılır.

• Diyet ve egzersiz: Sağlıklı beslenme, düşük şekerli diyet ve düzenli egzersiz, kan şekeri seviyelerini dengelemeye yardımcı olabilir.

• İlaçlar: Tip 2 diyabeti olanlar, kan şekerini düşürmeye yardımcı olan ilaçlar (örneğin, metformin) kullanabilirler.

• İnsülin tedavisi: İleri evrelerde insülin tedavisi gerekebilir.

• Diyet ve egzersiz: Gestasyonel diyabeti olan hamile kadınlara, sağlıklı beslenme ve egzersiz önerilir.

• İnsülin tedavisi: Bazı kadınlar, kan şekeri seviyelerini kontrol altına almak için insülin tedavisi alabilir.

Sonuç

Şeker hastalığı, tedavi edilmediğinde ciddi komplikasyonlara yol açabilen bir hastalıktır. Ancak doğru tedavi, diyet, egzersiz ve düzenli takip ile diyabet kontrol altına alınabilir. Tip 1 diyabetin tedavisinde insülin, Tip 2 diyabetin tedavisinde ise yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaçlar temel tedavi yöntemleridir. Şeker hastalığının erken teşhisi ve yönetimi, uzun vadeli sağlık sorunlarını önlemek için çok önemlidir.