SEDEF HASTALIĞI NEDENLERİ

Sedef hastalığı (psoriasis), bağışıklık sistemi, genetik faktörler ve çevresel tetikleyicilerin bir kombinasyonu sonucu gelişir. Bu durum, cilt hücrelerinin aşırı hızlı çoğalmasına ve ciltte plak şeklinde birikmesine yol açar. Sedef hastalığının kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, şu faktörlerin hastalığın gelişiminde etkili olduğu düşünülmektedir:

1. Bağışıklık Sistemi Bozuklukları

Sedef hastalığı, bir otoimmün hastalık olarak kabul edilir. Bağışıklık sistemi yanlışlıkla sağlıklı cilt hücrelerine saldırarak iltihaplanmaya neden olur ve cilt hücrelerinin normalden 10 kat daha hızlı çoğalmasına yol açar.

• T Lenfositleri (T Hücreleri):

  • Sedef hastalığında T hücreleri aşırı aktif hale gelir ve enfeksiyon veya yaralanma olmamasına rağmen inflamasyonu tetikler.

2. Genetik Yatkınlık

• Aile Öyküsü:

  • Sedef hastalığı olan bireylerin %30-40’ında ailede başka bir kişide de sedef hastalığı görülür.

• Genetik Mutasyonlar:

  • Psoriasisle ilişkili spesifik genler (örneğin, PSORS1 geni) bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesine neden olabilir.

3. Çevresel Tetikleyiciler

Çevresel faktörler, genetik olarak yatkın bireylerde sedef hastalığını tetikleyebilir veya şiddetlendirebilir.

• Stres:

  • Yüksek düzeyde stres, bağışıklık sistemini etkileyerek hastalığın başlamasına veya alevlenmesine neden olabilir.

• Enfeksiyonlar:

  • Streptokok boğaz enfeksiyonları gibi bakteriyel enfeksiyonlar, özellikle guttat psoriasis adı verilen sedef türünü tetikleyebilir.

• Cilt Yaralanmaları:

  • Kesikler, çizikler, yanıklar veya cerrahi müdahaleler sonrası sedef hastalığı gelişebilir (Koebner fenomeni).

• Hava Koşulları:

  • Soğuk ve kuru hava, cilt kuruluğunu artırarak sedef hastalığını kötüleştirebilir.

4. İlaçlar

Bazı ilaçlar, sedef hastalığını tetikleyebilir veya mevcut semptomları kötüleştirebilir.

• Beta Blokerler: Yüksek tansiyon tedavisinde kullanılan ilaçlar.

• Lityum: Bipolar bozukluk tedavisinde kullanılan bir ilaç.

• Antimalaryal İlaçlar: Sıtma tedavisinde kullanılan ilaçlar.

• Steroidlerin Ani Bırakılması: Uzun süreli kortikosteroid kullanımının aniden kesilmesi, sedef hastalığını tetikleyebilir.

5. Hormon Değişiklikleri

• Ergenlik ve Menopoz:

  • Hormonal değişikliklerin bağışıklık sistemini etkileyerek hastalığı tetiklediği düşünülmektedir.

• Hamilelik:

  • Hamilelik sırasında bazı kadınlarda sedef hastalığı düzelebilirken, doğumdan sonra semptomlar geri dönebilir.

6. Bağışıklık Sistemi Zayıflaması

• HIV/AIDS:

  • Bağışıklık sistemini zayıflatan bu hastalıklar, sedef hastalığını şiddetlendirebilir.

• Kanser Tedavileri:

  • Kemoterapi ve radyoterapi bağışıklık sistemini etkileyerek hastalığı tetikleyebilir.

7. Diyet ve Yaşam Tarzı Faktörleri

• Alkol ve Sigara:

  • Alkol tüketimi ve sigara içmek, hastalığın alevlenmesine neden olabilir.

• Obezite:

  • Fazla kilolu kişilerde sedef hastalığı daha şiddetli görülebilir ve deri kıvrımlarında ters sedef türü gelişebilir.

• Sağlıksız Beslenme:

  • Omega-3 yağ asitleri ve antioksidanlardan fakir bir diyet, iltihaplanmayı artırabilir.

8. Diğer Tetikleyici Faktörler

• Alerjiler:

  • Bazı gıdalar veya çevresel alerjenler semptomları şiddetlendirebilir.

• Işığa Maruz Kalma:

  • Aşırı güneş yanığı sedef hastalığını tetikleyebilir.

• Uyku Eksikliği:

  • Uyku düzeninin bozulması bağışıklık sistemini etkileyerek semptomları kötüleştirebilir.

Sedef Hastalığını Tetikleyebilecek Yaygın Durumlar

Sonuç

Sedef hastalığı, genetik yatkınlık ve bağışıklık sistemi bozukluklarının çevresel tetikleyicilerle birleşmesi sonucu ortaya çıkar. Hastalığın kontrolü, bu tetikleyici faktörlerden kaçınmayı ve bağışıklık sistemini düzenlemeye yönelik tedavileri içerir. Sedef hastalığını tetiklediğini düşündüğünüz durumlar veya alışkanlıklar varsa, bir dermatologla görüşerek uygun bir tedavi planı oluşturabilirsiniz.