SARILIK TEDAVİSİ

Sarılık, bir hastalık değil, altta yatan bir sağlık sorununun belirtisidir. Bu nedenle sarılık tedavisi, duruma neden olan esas sorunun teşhis edilmesine ve tedavi edilmesine odaklanır. Tedavi yöntemi, sarılığın türüne (prehepatik, hepatik veya posthepatik) ve altta yatan nedene bağlı olarak değişir.

Sarılık Tedavisinde Genel Yaklaşımlar

1. Altta Yatan Nedenin Belirlenmesi:

   • Doktor, fiziksel muayene, kan testleri, görüntüleme yöntemleri ve biyopsi gibi yöntemlerle sarılığın nedenini belirler.

2. Bilirubin Seviyelerinin Düşürülmesi:

   • Bilirubin birikiminin yol açtığı sararma, altta yatan durum tedavi edildikçe düzelir.

3. Destekleyici Tedavi:

   • Ciltte kaşıntı, yorgunluk gibi belirtilerin hafifletilmesi için semptomatik tedaviler uygulanabilir.

Sarılık Türlerine Göre Tedavi

Bu tür sarılık, genellikle kırmızı kan hücrelerinin aşırı yıkımından (hemoliz) kaynaklanır.

• Tedavi Yöntemleri:

  • Hemolitik Anemi:

    • Kan transfüzyonu veya folik asit takviyeleri.

  • Bağışıklık Sistemine Bağlı Sorunlar:

    • Kortikosteroidler veya immünosüpresan ilaçlar.

  • Sıtma:

    • Antimalaryal ilaçlar (örneğin klorokin veya artemisinin).

Karaciğerin bilirubini işleyemediği durumlarda görülür. Tedavi, karaciğerin işlevini düzeltmeye yöneliktir.

• Tedavi Yöntemleri:

  • Hepatit:

    • Viral hepatit için antiviral ilaçlar (örneğin Hepatit B için tenofovir, Hepatit C için sofosbuvir).

    • Hepatit A veya E için semptomatik tedavi.

  • Alkolik Karaciğer Hastalığı:

    • Alkol kullanımının bırakılması, beslenme desteği ve karaciğer koruyucu ilaçlar.

  • Siroz:

    • İlaç tedavisi, yaşam tarzı değişiklikleri ve ileri durumlarda karaciğer nakli.

  • Karaciğer Tümörleri:

    • Kemoterapi, radyoterapi veya cerrahi müdahale.

  • Yağlı Karaciğer Hastalığı:

    • Diyet düzenlemesi, kilo kaybı ve düzenli egzersiz.

Safra yollarındaki tıkanıklık sonucu gelişir. Tedavi, tıkanıklığı gidermeye odaklanır.

• Tedavi Yöntemleri:

  • Safra Taşı:

    • Endoskopik retrograd kolanjiopankreatografi (ERCP) ile taşların çıkarılması.

    • Cerrahi müdahale.

  • Safra Kanalı Darlıkları:

    • Safra kanallarının stentlerle genişletilmesi.

  • Pankreas Tümörü:

    • Cerrahi, radyoterapi veya kemoterapi.

  • Safra Kanalı İltihabı (Kolangit):

    • Antibiyotik tedavisi ve safra akışını sağlamak için cerrahi.

Yenidoğan Sarılığı Tedavisi

Yenidoğanlarda sarılık genellikle geçici ve zararsızdır. Ancak yüksek bilirubin seviyeleri ciddi olabilir.

• Fototerapi:

  • Bilirubini parçalamak için özel ışık tedavisi kullanılır.

• Kan Değişimi:

  • Çok yüksek bilirubin seviyelerinde kanın değiştirilmesi gerekebilir.

• Anne Sütü Sarılığı:

  • Anne sütü sarılığı durumunda emzirme sıklığı artırılır veya doktor önerisine göre formül mama kullanılabilir.

Destekleyici ve Semptomatik Tedavi

1. Kaşıntıyı Hafifletmek:

   • Kolestiramin veya antihistaminikler kaşıntıyı azaltabilir.

2. Yorgunluğu Yönetmek:

   • Vitamin ve mineral takviyeleri, dengeli beslenme.

3. Bilirubin Seviyesini Azaltmak:

   • Fototerapi (yenidoğanlar için).

4. Ağrı ve Rahatsızlık:

   • Safra tıkanıklığına bağlı ağrı için ağrı kesiciler.

Sarılığa Eşlik Eden Komplikasyonların Tedavisi

• Karaciğer Yetmezliği:

  • Karaciğer nakli gerekebilir.

• Enfeksiyonlar:

  • Antibiyotik tedavisi uygulanır.

• Safra Kanalı Tıkanıklıkları:

  • Cerrahi veya endoskopik müdahaleler.

Sarılığın Önlenmesi

1. Hepatit Aşıları:

   • Hepatit A ve B’ye karşı aşı yaptırmak.

2. Alkol Tüketimini Azaltma:

   • Karaciğer sağlığını korumak için.

3. Hijyen:

   • Temiz su ve gıda tüketmek.

4. Düzenli Sağlık Kontrolleri:

   • Karaciğer ve safra yollarını düzenli olarak kontrol ettirmek.

5. Sağlıklı Beslenme ve Egzersiz:

   • Karaciğer yağlanmasını önlemek için sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

• Ciltte veya gözlerde sararma fark edilirse.

• İdrar renginde koyulaşma ve dışkı renginde açılma görülüyorsa.

• Şiddetli karın ağrısı, kaşıntı veya sürekli yorgunluk hissediliyorsa.

Sonuç

Sarılık tedavisi, altta yatan nedene yönelik planlanır. Karaciğer hastalıklarından safra yolu tıkanıklıklarına kadar birçok durum sarılığa neden olabilir. Bu nedenle doğru teşhis ve uygun tedavi için bir doktora başvurmak çok önemlidir. Erken müdahale, komplikasyon riskini azaltır ve iyileşme sürecini hızlandırır.