RAŞİTİZM NEDİR

Raşitizm, büyüme ve gelişme çağındaki çocuklarda görülen bir hastalıktır ve genellikle D vitamini eksikliği, kalsiyum veya fosfat eksikliği nedeniyle ortaya çıkar. Bu eksiklikler, kemiklerin yeterince mineralize olamamasına yol açar ve kemiklerin yumuşayıp şekil bozuklukları geliştirmesine neden olur. Raşitizm, kemiklerin zayıflaması, eğrilmesi ve kolayca kırılabilir hale gelmesiyle karakterizedir.

Raşitizmin Nedenleri

• D vitamini, kalsiyum ve fosfatın bağırsaklardan emilimini artırarak kemik sağlığını destekler.

• Güneş ışığına yeterince maruz kalmayan çocuklarda D vitamini eksikliği sık görülür.

• Yetersiz beslenme veya D vitamini içeren gıdaların az tüketilmesi (örneğin balık, yumurta, süt ürünleri) bu eksikliğe neden olabilir.

• Yeterince kalsiyum alınmadığında kemikler güçsüzleşir ve mineralizasyon bozulur.

• Kalsiyum gibi, fosfat da kemik sağlığı için gereklidir. Fosfat eksikliği genetik hastalıklar, beslenme yetersizliği veya bazı böbrek hastalıkları nedeniyle ortaya çıkabilir.

• Hipofosfatemik Raşitizm: Genetik nedenlerle fosfat emiliminde sorun olan çocuklarda gelişir.

• Bu durum genellikle kalıtsaldır ve normal D vitamini seviyelerine rağmen raşitizm ortaya çıkabilir.

• Böbrek Hastalıkları: Fosfat kaybına neden olabilir.

• Çölyak Hastalığı: Besin emilimini bozarak D vitamini eksikliğine yol açabilir.

• Karaciğer Hastalıkları: D vitamininin aktif formuna dönüşümünü engelleyebilir.

Raşitizmin Belirtileri

1. Kemik Deformiteleri:

   • Bacaklarda eğrilik (O veya X bacak deformiteleri).

   • Kafatasında yumuşama ve şekil bozuklukları.

   • Göğüs kemiğinde çıkıntı (güvercin göğsü).

   • Omurga eğriliği.

2. Büyüme Geriliği:

   • Çocukların boyları yaşıtlarına göre daha kısa kalabilir.

   • Diş gelişimi gecikebilir.

3. Kemiklerde Hassasiyet ve Ağrı:

   • Özellikle bacak, kaburga ve sırtta ağrı görülebilir.

4. Kolay Kırılabilir Kemikler:

   • Zayıf ve yumuşak kemikler nedeniyle sık kırıklar.

1. Kas Güçsüzlüğü:

   • Çocuklar yürümekte veya hareket etmekte zorlanabilir.

2. Tetani (Kasılmalar):

   • Kalsiyum eksikliğine bağlı kas krampları ve kasılmalar.

3. Huzursuzluk ve Yorgunluk:

   • Enerji eksikliği ve genel halsizlik.

Raşitizmin Teşhisi

1. Fiziksel Muayene:

   • Kemik deformiteleri, büyüme geriliği ve diğer fiziksel belirtiler değerlendirilir.

2. Kan Testleri:

   • D vitamini, kalsiyum ve fosfat seviyeleri ölçülür.

   • Alkalin fosfataz seviyeleri kontrol edilir (genellikle yüksektir).

3. Röntgen:

   • Kemiklerdeki mineralizasyon kaybı ve deformiteler görülebilir.

4. İdrar Testleri:

   • Fosfat atılımı ve böbrek fonksiyonları değerlendirilir.

Raşitizmin Tedavisi

• D Vitamini Takviyesi:

  • Ağızdan D vitamini takviyeleri veya enjeksiyonlar uygulanabilir.

• Kalsiyum ve Fosfat Takviyeleri:

  • Eksiklik durumunda kalsiyum ve fosfat destekleri verilir.

• Günde 15-30 dakika güneş ışığı almak D vitamini sentezini artırır.

• Genetik veya metabolik bir rahatsızlık varsa buna yönelik tedavi uygulanır.

• Örneğin, hipofosfatemik raşitizmde fosfat ve aktif D vitamini (kalsitriol) tedavisi.

• Şiddetli kemik deformiteleri için cerrahi düzeltme gerekebilir.

• Kas gücünü artırmak için fizik tedavi programları uygulanabilir.

Raşitizmin Önlenmesi

1. Düzenli Güneşlenme:

   • Günde 15-30 dakika güneş ışığı almak.

   • Özellikle sabah ve öğleden önceki saatler tercih edilmelidir.

2. D Vitamini Açısından Zengin Gıdalar:

   • Somon, sardalya, yumurta sarısı, süt ve süt ürünleri, mantar.

3. Kalsiyum ve Fosfat İçeren Gıdalar:

   • Süt, peynir, yoğurt, yeşil yapraklı sebzeler, fındık ve badem.

4. Düzenli Doktor Kontrolleri:

   • Risk altında olan çocuklarda D vitamini ve kalsiyum düzeylerinin takip edilmesi.

Raşitizm, erken teşhis ve uygun tedavi ile tamamen önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. Ebeveynler, büyüme çağındaki çocuklarının gelişimini yakından takip etmeli ve belirtiler fark edildiğinde bir doktora başvurmalıdır.