RAŞİTİZM NEDENLERİ

Raşitizm, büyüme çağındaki çocuklarda kemiklerin mineralizasyonunun yetersizliği nedeniyle ortaya çıkar. Bunun temel nedeni, kemiklerin sağlıklı gelişimi için gerekli olan D vitamini, kalsiyum veya fosfat eksikliğidir. Ayrıca, genetik ve çevresel faktörler de raşitizmin gelişiminde rol oynayabilir. İşte raşitizmin başlıca nedenleri:

1. D Vitamini Eksikliği

• D Vitamini Yetersizliği:

  • D vitamini, bağırsaklardan kalsiyum ve fosfat emilimini artırarak kemiklerin mineralizasyonunu destekler. Eksikliği durumunda kemiklerde yumuşama ve zayıflama görülür.

  • Nedenleri:

    • Yeterli güneş ışığına maruz kalmama.

    • Beslenmede D vitamini içeren gıdaların (balık, yumurta, süt ürünleri) yetersiz tüketimi.

    • Aşırı kapalı ortamlarda yaşama veya kıyafetlerin güneş ışığını engellemesi.

• Cilt Pigmentasyonu:

  • Koyu tenli bireylerde güneş ışığından D vitamini sentezi daha düşük seviyelerde gerçekleşir.

• Coğrafi Faktörler:

  • Güneş ışığının az olduğu kuzey enlemlerinde yaşayanlarda D vitamini eksikliği daha sık görülür.

2. Kalsiyum Eksikliği

• Kalsiyum, kemiklerin sertleşmesi ve güçlenmesi için gereklidir.

• Nedenleri:

  • Kalsiyum açısından yetersiz beslenme.

  • Süt ve süt ürünleri gibi kalsiyum açısından zengin gıdaların az tüketilmesi.

3. Fosfat Eksikliği

• Fosfat, kalsiyumla birlikte kemik mineralizasyonunda önemli bir rol oynar.

• Nedenleri:

  • Beslenmede fosfat eksikliği.

  • Böbrek hastalıkları nedeniyle fosfatın idrarla aşırı atılması.

4. Genetik Nedenler

Bazı genetik bozukluklar, raşitizmin nadir görülen formlarına yol açabilir:

• Hipofosfatemik Raşitizm:

  • Fosfat metabolizmasındaki genetik bir bozukluktan kaynaklanır.

  • Bu durum, bağırsaklardan fosfat emilimini azaltabilir veya böbreklerde fosfat kaybına neden olabilir.

• Vitamin D Dirençli Raşitizm:

  • D vitamini alındığı halde vücut bu vitamini etkin bir şekilde kullanamaz.

5. Malabsorpsiyon (Emilim Bozukluğu)

Bazı durumlar, D vitamini, kalsiyum ve fosfatın bağırsaklardan yeterince emilmesini engelleyebilir:

• Çölyak Hastalığı:

  • Gluten duyarlılığına bağlı olarak bağırsaklarda emilim bozukluğu gelişir.

• Kistik Fibroz:

  • Yağların emilimini engelleyerek D vitamini eksikliğine neden olabilir.

• Bağırsak Enfeksiyonları veya Ameliyatları:

  • Bağırsak yüzey alanının azalması sonucu besinlerin emilimi bozulur.

6. Böbrek Hastalıkları

• Böbreklerin fosfatı geri emme kapasitesinin azalması fosfat kaybına ve buna bağlı raşitizme yol açabilir.

• Kronik böbrek hastalıklarında, D vitamininin aktif formuna dönüşümü bozulabilir.

7. Karaciğer Hastalıkları

• Karaciğer, D vitamininin aktif hale gelmesinde önemli bir role sahiptir. Karaciğer hastalıkları bu süreci bozarak D vitamini eksikliğine yol açabilir.

8. Yetersiz Beslenme

• Düşük Protein ve Enerji Alımı:

  • Beslenmede yetersizlik, genel büyüme ve kemik gelişimini olumsuz etkiler.

• Anne Sütü ile Beslenen Bebekler:

  • Anne sütü genellikle düşük D vitamini içerir. Güneş ışığına yeterince maruz kalmayan veya D vitamini takviyesi almayan bebeklerde raşitizm riski artar.

9. İlaç Kullanımı

• Bazı ilaçlar D vitamini metabolizmasını olumsuz etkileyebilir:

  • Antikonvülsanlar (Epilepsi Tedavisinde Kullanılan İlaçlar): D vitamini metabolizmasını bozabilir.

  • Kortikosteroidler: Kalsiyum metabolizmasını etkileyerek kemik sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir.

10. Hızlı Büyüme

• Çocukluk döneminde hızlı büyüme, kemiklerin daha fazla kalsiyum ve fosfata ihtiyaç duymasına neden olur. Bu ihtiyaç karşılanmadığında raşitizm gelişebilir.

Raşitizm için Risk Faktörleri

• Kapalı ortamlarda yaşama ve yetersiz güneş ışığına maruz kalma.

• D vitamini veya kalsiyum açısından zayıf diyet.

• Anne sütüyle beslenme döneminde D vitamini takviyesi almama.

• Böbrek veya bağırsak hastalıkları gibi kronik sağlık sorunları.

• Genetik yatkınlık.

Raşitizmi Önlemek İçin Öneriler

1. Güneş Işığına Maruz Kalma:

   • Çocukların günde 15-30 dakika güneş ışığı alması sağlanmalıdır.

2. Dengeli Beslenme:

   • D vitamini, kalsiyum ve fosfat içeren gıdaların düzenli tüketimi önemlidir.

   • Balık, süt ürünleri, yumurta ve yeşil yapraklı sebzeler gibi besinler tercih edilmelidir.

3. D Vitamini Takviyesi:

   • Bebeklerde ve risk gruplarında D vitamini takviyesi önerilebilir.

4. Düzenli Doktor Kontrolleri:

   • Özellikle risk altındaki çocukların büyüme ve gelişim süreçlerinin düzenli izlenmesi.

Raşitizm, önlenebilir bir hastalıktır ve erken dönemde müdahale ile tamamen tedavi edilebilir. Ebeveynler, çocuklarının büyüme ve gelişim süreçlerini dikkatle izlemeli ve belirtiler fark edildiğinde bir doktora başvurmalıdır.