PAMUKÇUK NEDENLERİ

Pamukçuk (oral kandidiyazis), ağızda doğal olarak bulunan bir mantar türü olan Candida albicans'ın aşırı çoğalması sonucu ortaya çıkar. Bu durumun altında yatan nedenler genellikle ağızdaki mantar dengesinin bozulmasına yol açan faktörlerdir.

Pamukçuk Nedenleri

• Ana Neden: Bağışıklık sistemi zayıfladığında Candida albicans mantarının kontrolsüz şekilde çoğalması kolaylaşır.

• Örnek Durumlar:

  • Bebekler ve yaşlılar (bağışıklık sistemi daha zayıf olduğu için).

  • HIV/AIDS hastaları.

  • Kanser tedavisi gören kişiler (kemoterapi ve radyoterapi bağışıklık sistemini baskılar).

  • Organ nakli sonrası bağışıklık baskılayıcı ilaçlar kullananlar.

• Nasıl Etkiler?

  • Antibiyotikler ağızdaki doğal bakteri dengesini bozarak Candida mantarının aşırı çoğalmasına yol açabilir.

• Uzun Süreli veya Yüksek Doz Kullanım:

  • Bu durum, özellikle geniş spektrumlu antibiyotikler için geçerlidir.

• İnhale Kortikosteroidler:

  • Astım ve KOAH tedavisinde kullanılan bu ilaçlar ağızda Candida mantarının büyümesini kolaylaştırabilir.

• Önleme:

  • İlaç kullanımından sonra ağzı suyla çalkalamamak risk faktörüdür.

• Kan Şekeri Seviyeleri:

  • Kontrolsüz diyabet, kandaki yüksek glikoz seviyeleri nedeniyle Candida mantarının büyümesini teşvik eder.

• Tükürükteki Şeker Artışı:

  • Ağız içinde mantar için uygun bir ortam oluşur.

• Tükürük Azlığı:

  • Tükürük, mantarların kontrol altında tutulmasına yardımcı olur. Tükürük üretimi azaldığında Candida daha kolay çoğalabilir.

• Nedenleri:

  • İlaç kullanımı (antidepresanlar, antihistaminikler, diüretikler).

  • Sjögren sendromu gibi tükürük bezlerini etkileyen hastalıklar.

• Gebelik:

  • Hormonal dalgalanmalar Candida mantarının aşırı çoğalmasına neden olabilir.

• Regl Dönemi:

  • Hormonal değişiklikler ağız florasını etkileyebilir.

• Diş Protezleri:

  • Uygun şekilde temizlenmeyen veya uygun oturmayan diş protezleri Candida büyümesini artırabilir.

• Düzenli Fırçalama Eksikliği:

  • Ağızda mantar çoğalması için uygun bir ortam oluşturabilir.

• Nasıl Etkiler?

  • Sigara, ağız florasını bozar ve bağışıklık sistemini zayıflatarak Candida'nın büyümesine zemin hazırlar.

• Demir Eksikliği:

  • Demir, bağışıklık sistemi işlevleri için önemlidir. Eksikliği Candida'nın kontrolsüz büyümesine yol açabilir.

• B12 Vitamini ve Folik Asit Eksikliği:

  • Ağız dokularını etkileyerek Candida enfeksiyonlarına yatkınlığı artırabilir.

• Yetersiz Protein Alımı:

  • Genel bağışıklık sağlığını etkileyerek mantar enfeksiyonlarına zemin hazırlar.

• Alerjiler:

  • Bazı gıdalara veya ürünlere karşı hassasiyet, ağız florasını etkileyebilir.

• Kronik Stres:

  • Bağışıklık sistemini baskılayarak Candida mantarının aşırı büyümesine neden olabilir.

• HIV/AIDS:

  • Bağışıklık sisteminin baskılanması nedeniyle yaygın bir Candida enfeksiyonu görülür.

• Kanser:

  • Kanser ve tedavi süreçleri (kemoterapi, radyoterapi) bağışıklık sistemini zayıflatarak Candida riskini artırır.

• Hipotiroidizm veya Hipertiroidizm:

  • Hormon dengesizlikleri Candida büyümesini etkileyebilir.

• Bağışıklık Sisteminin Yetersizliği:

  • Bebeklerin bağışıklık sistemi tam olarak gelişmemiştir.

• Anne Sütünden Geçiş:

  • Annenin meme ucunda Candida enfeksiyonu varsa bebeğe geçebilir.

• Biberon ve Emzik Kullanımı:

  • Yeterince temizlenmeyen biberon veya emzikler enfeksiyona neden olabilir.

Sonuç

Pamukçuk, bağışıklık sistemini zayıflatan, ağız florasını bozan veya ağız hijyenine dikkat edilmediği durumlarda kolayca gelişebilir. Risk faktörlerini azaltmak ve bağışıklığı desteklemek pamukçuk oluşumunu önlemede önemlidir. Pamukçuk sık sık tekrar ediyorsa, altta yatan nedenleri araştırmak için bir doktora başvurmanız önerilir.