KLEPTOMANİ BELİRTİLERİ

Kleptomani, kişinin çalma dürtüsünü kontrol edememesiyle karakterize edilen bir dürtü kontrol bozukluğudur. Belirtiler, çalma davranışının öncesinde, sırasında ve sonrasında hissedilen fiziksel ve duygusal tepkilerden oluşur. İşte kleptomaninin başlıca belirtileri:

1. Dürtüsel Çalma Davranışı

• Kişi çalma dürtüsünü kontrol edemez.

• Çalma eylemi önceden planlanmamış ve anlık bir dürtüyle gerçekleştirilir.

• Çalınan nesnelerin maddi değeri veya işlevi genellikle önemsizdir.

2. Çalma Öncesinde Gerginlik ve Kaygı

• Çalma dürtüsü ortaya çıkmadan önce yoğun bir gerginlik, huzursuzluk ve içsel baskı hissedilir.

• Kişi, çalma isteğiyle mücadele etmekte zorlanır.

3. Çalma Sırasında Tatmin ve Haz

• Çalma eylemi sırasında birey, geçici bir rahatlama, tatmin ve zevk hissi yaşar.

• Bu haz, beynin ödül sisteminin (dopamin salınımı) devreye girmesiyle ilişkilidir.

4. Çalma Sonrasında Suçluluk ve Pişmanlık

• Eylem tamamlandıktan sonra kişi yoğun bir suçluluk, pişmanlık ve utanç hisseder.

• Buna rağmen, aynı dürtü tekrar ortaya çıktığında çalma davranışını tekrar eder.

5. Çalınan Nesnelerle İlgisizlik

• Çalınan nesneler genellikle kullanılmaz, saklanır veya geri iade edilir.

• Bazen çalınan nesneler atılır ya da başkalarına hediye edilir.

6. Maddi veya Kişisel Kazanç Amacı Gütmeme

• Çalma eylemi maddi ihtiyaçtan veya kazanç sağlama isteğinden kaynaklanmaz.

• Kleptomaninin amacı, genellikle sadece dürtüyü tatmin etmektir.

7. Çalma Davranışının Kontrol Edilememesi

• Kişi çalma davranışının yanlış olduğunu bilse de dürtüsünü kontrol edemez.

• Bu davranış tekrar eder ve kişi, çalmama yönünde güçlü bir irade ortaya koyamaz.

8. Çalma Davranışının Sosyal ve Kişisel Etkileri

• Kleptomani genellikle bireyin sosyal ilişkilerini ve yaşam kalitesini olumsuz etkiler.

• Kişi utanç nedeniyle izolasyona yönelebilir.

• Yakalanma korkusu, yoğun stres ve anksiyete yaratabilir.

9. Diğer Dürtü Kontrol Bozuklukları ile İlişki

• Kleptomanisi olan bireylerde genellikle diğer dürtü kontrol bozuklukları (ör. kumar oynama, madde bağımlılığı) veya psikiyatrik rahatsızlıklar (depresyon, obsesif-kompulsif bozukluk) da görülebilir.

Kleptomaninin Tipik Olmayan Özellikleri

• Çalma eylemi genellikle tek başına gerçekleştirilir; bir grup içinde yapılan planlı hırsızlık kleptomani ile ilişkili değildir.

• Birey çalma dürtüsünün farkındadır, ancak buna engel olamaz.

Kleptomani ile Hırsızlık Arasındaki Fark

• Hırsızlık: Çoğunlukla maddi kazanç sağlamak veya bir ihtiyacı karşılamak amacıyla yapılır.

• Kleptomani: Çalma dürtüsü, kontrol edilemeyen bir şekilde ortaya çıkar ve maddi kazanç amacı taşımaz.

Kleptomaninin Tetikleyicileri

• Yoğun stres, kaygı veya üzüntü.

• Duygusal boşluk hissetmek.

• Belirli bir olaya veya duruma bağlı olarak artan içsel gerginlik.

Kleptomani Belirtilerinin Gelişim Süreci

1. Dürtünün Ortaya Çıkması:

   • Kişi, aniden bir şeyi çalma isteği hisseder.

2. Gerginlik ve Huzursuzluk:

   • Çalma dürtüsü yoğunlaştıkça gerginlik artar.

3. Çalma Eylemi:

   • Çalma işlemi sırasında rahatlama ve tatmin hissi oluşur.

4. Suçluluk ve Pişmanlık:

   • Eylem tamamlandıktan sonra suçluluk duygusu başlar.

5. Davranışın Tekrarlanması:

   • Dürtü yeniden ortaya çıkar ve kişi eylemi tekrar eder.

Kleptomani Belirtilerinin Psikolojik Etkileri

• Utanç ve Suçluluk:

  • Birey çalma davranışı nedeniyle utanç duyar ve bu durum özgüven kaybına yol açabilir.

• Stres ve Anksiyete:

  • Çalma eylemi, bireyin genel stres seviyesini artırabilir.

• Sosyal İzolasyon:

  • Suçluluk hissi nedeniyle birey, sosyal çevresinden uzaklaşabilir.

Eğer Kleptomani Belirtileri Görülüyorsa

• Bu belirtiler kişinin günlük yaşamını, ilişkilerini veya iş hayatını etkiliyorsa, bir uzmana başvurmak önemlidir.

• Kleptomani bir irade eksikliği değil, psikolojik bir rahatsızlıktır ve tedavi edilebilir. Erken teşhis, iyileşme sürecini hızlandırabilir.