KIZIL NEDİR

Kızıl (Scarlatina), A grubu beta-hemolitik streptokok bakterisinin neden olduğu, genellikle çocukluk döneminde görülen, döküntü ile karakterize bulaşıcı bir enfeksiyon hastalığıdır. Kızıl genellikle boğaz enfeksiyonuyla birlikte görülür ve streptokok bakterisinin toksin üretmesi sonucu ortaya çıkar. Tedavi edilmediğinde ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

Kızıl Hastalığının Özellikleri

1. Bulaşıcıdır:

   • Solunum yoluyla veya doğrudan temasla kolayca bulaşabilir.

2. Döküntü ile Karakterizedir:

   • Hastalığın belirgin özelliği ciltteki kırmızı, ince ve kumlu dokulu döküntülerdir.

3. Tedavi Edilebilir:

   • Antibiyotik tedavisiyle hızla iyileşme sağlanabilir.

Kızıl Hastalığının Nedenleri

• A Grubu Beta-Hemolitik Streptokok Bakterisi:

  • Bu bakteri, boğaz enfeksiyonlarına (streptokok farenjit) ve bazı durumlarda deri enfeksiyonlarına neden olur.

  • Bakterinin ürettiği toksinler, kızılın karakteristik döküntülerine yol açar.

Kızıl Nasıl Bulaşır?

1. Hava Yoluyla:

   • Öksürme, hapşırma veya konuşma sırasında havaya yayılan damlacıkların solunmasıyla.

2. Doğrudan Temas:

   • Enfekte bir kişinin salyası, burun akıntısı veya cilt yaralarıyla temas yoluyla.

3. Kirli Eşyalar Yoluyla:

   • Bardak, havlu gibi enfekte kişilerin kullandığı eşyaların paylaşımı bulaşmaya neden olabilir.

Kızıl Belirtileri

Kızıl genellikle bakteriyel boğaz enfeksiyonunun belirtilerinin ardından ortaya çıkar. Belirtiler enfeksiyondan 1-4 gün sonra görülmeye başlar.

• Yüksek Ateş:

  • Genellikle 38-40°C arasında.

• Boğaz Ağrısı:

  • Yutkunma güçlüğü ve şişmiş bademciklerle birlikte şiddetli ağrı.

• Baş Ağrısı ve Halsizlik:

  • Genel bir yorgunluk ve enerji kaybı.

• Kusma ve Karın Ağrısı:

  • Çocuklarda sık görülen belirtiler.

• Döküntü:

  • İlk olarak göğüs ve karında başlar, vücuda yayılır.

  • Kumlu bir dokuya sahip kırmızı lekeler şeklindedir ve genellikle kaşıntısızdır.

• Çilek Dili:

  • Dilin yüzeyinde kırmızı kabarcıklar oluşur ve dil çilek görünümünü alır.

• Yüzde Kızarıklık:

  • Yüz genellikle kızarır, ancak ağız çevresi soluk kalır (Filatov Üçgeni).

• Cilt Soyulması:

  • Döküntüler kaybolduktan sonra cilt soyulabilir (özellikle parmak uçlarında ve avuç içlerinde).

Kızılın Tanısı

1. Fiziksel Muayene:

   • Tipik döküntüler, çilek dili ve boğaz şişliği tanıyı düşündürür.

2. Boğaz Kültürü veya Hızlı Antijen Testi:

   • Bakteriyel enfeksiyonu doğrulamak için boğaz sürüntüsü alınır.

3. Kan Testleri:

   • Enfeksiyon seviyesini ve bakterinin neden olduğu komplikasyonları değerlendirmek için yapılabilir.

Kızılın Tedavisi

Kızıl, bakteriyel bir enfeksiyon olduğu için antibiyotik tedavisi gerektirir. Tedavi edilmeyen kızıl ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

• Penisilin veya Amoksisilin:

  • En yaygın kullanılan antibiyotiklerdir.

• Alternatifler:

  • Penisilin alerjisi olan hastalar için eritromisin veya başka makrolid grubu antibiyotikler kullanılabilir.

• Ateş ve Ağrı Kontrolü:

  • Parasetamol veya ibuprofen kullanılabilir.

• Bol Sıvı Tüketimi:

  • Dehidrasyonu önlemek için yeterli miktarda sıvı alınmalıdır.

• Dinlenme:

  • Bağışıklık sisteminin enfeksiyonla daha iyi mücadele etmesine yardımcı olur.

Kızılın Komplikasyonları

Tedavi edilmeyen kızıl aşağıdaki ciddi komplikasyonlara yol açabilir:

1. Romatizmal Ateş:

   • Kalp ve eklemleri etkileyen bir otoimmün hastalık.

2. Glomerülonefrit:

   • Böbreklerin iltihaplanması.

3. Kulak İltihabı (Otitis Media):

   • Orta kulak enfeksiyonu.

4. Sinüzit ve Lenfadenit:

   • Sinüslerin ve lenf düğümlerinin iltihaplanması.

5. Cilt Enfeksiyonları:

   • Bakterinin neden olduğu deri apseleri.

Kızıldan Korunma

1. Hijyen Önlemleri:

   • Ellerin sık sık yıkanması ve enfekte kişilerin kullandığı eşyaların paylaşılmaması.

2. Hasta İzolasyonu:

   • Hasta, antibiyotik tedavisine başladıktan sonra en az 24 saat boyunca diğer insanlarla temas etmemelidir.

3. Bağışıklık Sistemi Güçlendirme:

   • Dengeli beslenme, düzenli uyku ve hijyen kuralları bağışıklığı destekler.

Sonuç

Kızıl, erken teşhis ve uygun antibiyotik tedavisiyle kolayca kontrol altına alınabilen bir hastalıktır. Ancak tedavi edilmediğinde ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Kızıl belirtileri fark edildiğinde, özellikle döküntü ve boğaz ağrısı ile birlikte ateş durumunda, bir doktora başvurulmalıdır. Hijyen kurallarına dikkat etmek ve enfekte kişilerle teması sınırlamak, kızılın yayılmasını önlemede etkilidir.