KISIRLIK NEDİR

Kısırlık (infertilite), bir çiftin, korunmasız ve düzenli cinsel ilişkiye rağmen bir yıl veya daha uzun süre boyunca gebelik elde edememesi durumudur. Hem kadın hem de erkekten kaynaklanabilecek çeşitli tıbbi, hormonal, genetik veya yaşam tarzı faktörlerinden kaynaklanabilir.

Kısırlığın Temel Özellikleri

1. Birlikte Gebelik Elde Edememe:

   • En az 12 ay boyunca düzenli, korunmasız cinsel ilişkiye rağmen gebelik oluşmaz.

2. Birincil Kısırlık:

   • Daha önce hiç gebelik elde edilememiş durumlar.

3. İkincil Kısırlık:

   • Daha önce gebelik yaşanmış ancak sonraki gebeliklerin oluşmaması durumu.

Kısırlık Hangi Sıklıkta Görülür?

• Genel Görülme Oranı:

  • Çiftlerin yaklaşık %10-15’inde kısırlık görülmektedir.

• Kadın ve Erkek Kaynaklı Kısırlık:

  • Vakaların yaklaşık %40’ı kadından, %40’ı erkekten kaynaklanırken, %20’sinde her iki tarafta da sorun bulunabilir veya nedeni bilinmeyebilir.

Kısırlığın Nedenleri

1. Ovulasyon (Yumurtlama) Sorunları:

   • Hormonal düzensizlikler (ör. Polikistik Over Sendromu - PCOS).

   • Erken menopoz.

   • Tiroid hastalıkları.

2. Fallop Tüpü Tıkanıklığı:

   • Geçirilmiş enfeksiyonlar veya endometriozis nedeniyle tüplerin tıkanması.

3. Rahim Problemleri:

   • Rahim içinde miyom, polip veya doğuştan gelen şekil bozuklukları.

4. Endometriozis:

   • Rahim iç tabakasının rahim dışında büyümesi ve üreme organlarını etkilemesi.

5. Yaş Faktörü:

   • Kadınlarda doğurganlık genellikle 35 yaşından sonra azalır.

1. Sperm Sorunları:

   • Sperm sayısında, hareketinde veya şekil yapısında anormallikler.

2. Hormonal Problemler:

   • Testosteron üretiminde azalma.

3. Genetik Faktörler:

   • Klinefelter sendromu gibi genetik bozukluklar.

4. Testis Problemleri:

   • Geçirilmiş enfeksiyonlar, varikosel (testis damarlarının genişlemesi) veya travmalar.

5. Çevresel ve Yaşam Tarzı Faktörleri:

   • Sigara, alkol, uyuşturucu kullanımı veya yüksek sıcaklık.

1. Stres ve Psikolojik Faktörler:

   • Kronik stres, doğurganlık üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir.

2. Aşırı Kilo veya Yetersiz Beslenme:

   • Obezite veya çok düşük vücut kitle indeksi, hormon dengelerini bozabilir.

3. Çevresel Toksinler:

   • Radyasyon, kimyasallar veya ağır metallerle temas.

Kısırlık Belirtileri

1. Kadınlarda:

   • Düzensiz adet döngüleri.

   • Hiç adet görmeme (amenore).

   • Pelvik ağrı.

   • Hormon dengesizliklerine bağlı belirtiler (ör. tüylenme, akne).

2. Erkeklerde:

   • Azalmış cinsel istek.

   • Ereksiyon veya ejakülasyon sorunları.

   • Testislerde şişlik, ağrı veya kitle.

3. Her İki Cinsiyette:

   • Bir yıl boyunca gebelik elde edememe.

Kısırlık Tanısı

• Kan Testleri:

  • Hormon seviyelerinin değerlendirilmesi (FSH, LH, AMH, TSH).

• Ultrason:

  • Yumurtalıkların ve rahmin yapısal incelenmesi.

• Histerosalpingografi (HSG):

  • Fallop tüplerinin açık olup olmadığının kontrolü.

• Laparoskopi:

  • Endometriozis veya yapışıklıkların değerlendirilmesi.

• Semen Analizi:

  • Sperm sayısı, hareketliliği ve şekil değerlendirilir.

• Kan Testleri:

  • Testosteron ve diğer hormonların ölçülmesi.

• Testis Ultrasonu:

  • Testis yapılarının incelenmesi.

Kısırlığın Tedavisi

1. İlaç Tedavisi:

   • Kadınlarda ovulasyonu uyaran ilaçlar (klomifen sitrat, gonadotropinler).

   • Hormonal bozuklukların tedavisi.

2. Cerrahi Tedavi:

   • Miyom veya poliplerin çıkarılması.

   • Tüp tıkanıklığının giderilmesi.

   • Erkeklerde varikosel onarımı.

3. Yardımcı Üreme Teknikleri:

   • Aşılama (IUI): Spermin doğrudan rahim içine yerleştirilmesi.

   • Tüp Bebek (IVF): Yumurtanın laboratuvar ortamında döllenmesi ve embriyonun rahme transferi.

   • ICSI (Mikroenjeksiyon): Spermin yumurta içine enjekte edilmesi.

4. Yaşam Tarzı Değişiklikleri:

   • Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz.

   • Sigara, alkol ve zararlı alışkanlıklardan uzak durma.

Kısırlık Önlenebilir mi?

Kısırlığı tamamen önlemek mümkün olmasa da, risk faktörlerini azaltmak için şu adımlar atılabilir:

• Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek.

• Tıbbi sorunların erken tedavisi.

• 35 yaşından önce çocuk sahibi olmayı planlamak.

• Zararlı kimyasallardan ve radyasyondan kaçınmak.

Kısırlık karmaşık bir durumdur ve her çift için tedavi yaklaşımları farklılık gösterebilir. Bu nedenle, bu tür bir durumla karşılaşıldığında bir uzmana başvurmak ve doğru tanı ve tedavi sürecini başlatmak önemlidir.