KEMİK VEREMİ NEDİR

Kemik veremi, tıbbi adıyla osteotüberküloz, tüberküloz bakterisinin (Mycobacterium tuberculosis) kemik ve eklemleri enfekte etmesiyle ortaya çıkan ciddi bir hastalıktır. Tüberküloz genellikle akciğerleri etkiler, ancak kan yoluyla kemiklere ve diğer organlara da yayılabilir. Kemik veremi en sık omurga, kalça, diz ve diğer büyük eklemleri etkiler.

Kemik Vereminin Özellikleri

• Genellikle akciğer tüberkülozundan sonra gelişir.

• Kan yoluyla yayılan bakteriler, kemik dokusuna yerleşerek iltihaplanmaya neden olur.

• Omurgayı etkilediğinde Pott hastalığı olarak adlandırılır.

• Zamanında tedavi edilmezse kemik deformasyonlarına, hareket kısıtlılığına ve kalıcı sakatlıklara yol açabilir.

Kemik Vereminin Nedenleri

1. Mycobacterium tuberculosis Enfeksiyonu:

   • Hastalık, tüberküloz bakterisinin akciğerlerden kan yoluyla kemiklere yayılmasıyla oluşur.

2. Bağışıklık Sisteminin Zayıflaması:

   • Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde enfeksiyon kemiklere daha kolay yayılır.

   • HIV/AIDS, diyabet, kanser tedavisi gibi durumlar riski artırır.

3. Kötü Beslenme ve Yetersiz Hijyen:

   • Tüberküloz genellikle sosyoekonomik koşulları kötü olan bölgelerde daha yaygındır.

4. Travma veya Yaralanma:

   • Kemiklere travma veya cerrahi müdahaleler bakterilerin bu bölgeye yerleşmesini kolaylaştırabilir.

Kemik Vereminin Belirtileri

Kemik veremi genellikle yavaş ilerler ve belirtileri uzun sürede ortaya çıkar. İşte en yaygın belirtiler:

• Halsizlik ve Yorgunluk:

  • Hastalar kendilerini sürekli yorgun hisseder.

• Ateş:

  • Özellikle akşamları düşük dereceli ateş.

• Gece Terlemeleri:

  • Tüberküloz enfeksiyonlarında sık görülen bir belirtidir.

• Kilo Kaybı ve İştahsızlık:

  • Hastalık ilerledikçe belirgin hale gelir.

• Ağrı:

  • Enfekte olan kemik veya eklemde derin ve sürekli ağrı.

  • Ağrı genellikle hareketle artar.

• Şişlik ve Kızarıklık:

  • Etkilenen bölgede şişlik, kızarıklık ve sıcaklık hissi.

• Hareket Kısıtlılığı:

  • Eklem tutulumunda sertlik ve hareket zorluğu.

• Omurga Deformasyonu:

  • Omurga tutulumu durumunda kamburlaşma (kifoz) gelişebilir.

• Sinir Baskısı:

  • Omurilik etkilenirse bacaklarda uyuşma, güçsüzlük veya felç görülebilir.

Kemik Veremi Risk Faktörleri

1. Bağışıklık Sistemi Zayıf Kişiler:

   • HIV/AIDS hastaları, diyabetli bireyler veya kanser tedavisi gören kişiler.

2. Sosyoekonomik Faktörler:

   • Yetersiz beslenme, kötü yaşam koşulları.

3. Tüberküloz Geçmişi:

   • Aktif veya geçirilmiş tüberküloz enfeksiyonu.

4. Uzun Süreli Travma veya Ameliyat:

   • Kemik yaralanmaları bakteriyel enfeksiyon için risk oluşturabilir.

Kemik Vereminin Tanısı

1. Fiziksel Muayene:

   • Ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığı değerlendirilir.

2. Radyolojik Görüntüleme:

   • Röntgen: Kemiklerde tüberküloz kaynaklı erime veya deformasyon.

   • MR veya BT Tarama: Enfeksiyonun yayılımını ve omurga etkisini gösterir.

3. Kan Testleri:

   • Tüberküloz enfeksiyonuna işaret eden yükselmiş ESR (eritrosit sedimentasyon hızı).

4. Biyopsi:

   • Enfekte kemikten alınan doku örneği ile kesin tanı konur.

5. Tüberkülin Deri Testi (PPD):

   • Tüberküloz enfeksiyonunun tespitine yardımcı olur.

Kemik Veremi Tedavisi

Tedavi, enfeksiyonun yayılmasını durdurmayı, kemik deformasyonunu önlemeyi ve semptomları hafifletmeyi hedefler.

• Antitüberküloz İlaçları:

  • Enfeksiyonu tedavi etmek için uzun süreli (6-12 ay) antibiyotik tedavisi gereklidir.

  • Yaygın kullanılan ilaçlar:

    • İzoniazid (INH).

    • Rifampin (RIF).

    • Pirazinamid (PZA).

    • Etambutol (EMB).

• Ağrı Kesiciler ve Anti-inflamatuar İlaçlar:

  • Ağrıyı ve iltihabı hafifletmek için kullanılır.

• Cerrahi Temizlik:

  • Enfekte dokunun ve ölü kemik parçalarının çıkarılması.

• Kemik Desteği:

  • Büyük kemik kayıplarında kemik greftleri veya implantlar kullanılabilir.

• Omurga Stabilizasyonu:

  • Omurga deformasyonlarında omurga stabilizasyon cerrahisi.

• Dengeli Beslenme:

  • Protein ve vitamin açısından zengin bir diyet, iyileşme sürecini hızlandırır.

• Fiziksel Terapi:

  • Eklem hareketliliğini artırmak ve kasları güçlendirmek için fizik tedavi uygulanabilir.

Kemik Vereminden Korunma

1. Tüberküloz Aşısı (BCG):

   • Tüberküloz enfeksiyonunu önlemek için çocuklukta uygulanır.

2. Düzenli Sağlık Kontrolleri:

   • Tüberküloz tanısı konmuş bireylerde enfeksiyonun başka bölgelere yayılmasının önlenmesi.

3. Bağışıklık Sistemini Güçlendirme:

   • Dengeli beslenme ve düzenli egzersiz.

Sonuç

Kemik veremi ciddi ancak erken teşhis ve doğru tedaviyle kontrol altına alınabilir bir hastalıktır. Belirtiler fark edildiğinde, enfeksiyonun yayılmasını önlemek ve kalıcı hasarı engellemek için hemen bir doktora başvurulmalıdır. Tedavi sürecinde düzenli takip ve ilaç kullanımı önemlidir.