KEMİK ERİMESİ NEDİR

Kemik erimesi, tıbbi adıyla osteoporoz, kemiklerin yoğunluğunun azalması ve zayıflaması sonucunda daha kırılgan hale gelmesiyle karakterize bir durumdur. Sağlıklı kemikler güçlü ve yoğun bir yapıya sahiptir, ancak osteoporoz durumunda kemikler incelir ve gözenekli bir yapıya dönüşür. Bu durum, kırık riskini artırır ve genellikle omurga, kalça ve bilek gibi bölgelerde daha sık görülür.

Kemik Erimesinin Özellikleri

• Kemik dokusunun yapım ve yıkım dengesi bozulur.

• Kemik yoğunluğu (kemik mineral yoğunluğu - BMD) azalır.

• Genellikle sessiz ilerler, yani belirti vermeden kırıklarla ortaya çıkabilir.

• Yaşlı bireylerde daha yaygındır, özellikle kadınlarda menopoz sonrası risk artar.

Kemik Erimesinin Nedenleri

1. Yaşlanma:

   • İlerleyen yaşla birlikte kemik yapımı yavaşlar ve kemik kaybı hızlanır.

2. Hormonal Değişiklikler:

   • Kadınlarda menopoz sonrası östrojen seviyelerinin düşmesi kemik kaybını hızlandırır.

   • Erkeklerde testosteron seviyelerinin azalması da etkili olabilir.

3. Kalsiyum ve D Vitamini Eksikliği:

   • Kemik yapımı ve sağlığı için gerekli olan bu besinlerin yetersiz alımı osteoporoza yol açabilir.

4. Genetik Faktörler:

   • Ailede osteoporoz öyküsü olması, kemik erimesi riskini artırır.

5. Yaşam Tarzı:

   • Sedanter yaşam tarzı, fiziksel aktivite eksikliği.

   • Sigara ve alkol kullanımı.

6. Tıbbi Durumlar ve İlaçlar:

   • Kortikosteroidlerin uzun süreli kullanımı.

   • Romatoid artrit, hipertiroidi, böbrek hastalıkları gibi hastalıklar.

7. Cinsiyet ve Irk:

   • Kadınlarda, özellikle Asyalı ve beyaz kadınlarda osteoporoz daha yaygındır.

Kemik Erimesinin Belirtileri

Kemik erimesi genellikle sessiz ilerler, ancak zamanla aşağıdaki belirtiler görülebilir:

1. Kırıklar:

   • Özellikle omurga, kalça veya bilekte kolayca kırık oluşması.

2. Boy Kısalması:

   • Omurga kırıklarına bağlı olarak boyun kısalması.

3. Sırt ve Bel Ağrısı:

   • Omurga çökme kırıklarına bağlı olarak kronik sırt ağrıları.

4. Postür Bozukluğu:

   • Kamburlaşma (kifoz) veya öne eğik duruş.

5. Zayıf ve Kırılgan Kemikler:

   • Küçük darbelerde bile kırık oluşabilir.

Kimler Risk Altında?

• Kadınlar (özellikle menopoz sonrası).

• Yaşlı bireyler (60 yaş ve üzeri).

• Düşük vücut ağırlığına sahip kişiler.

• Ailede osteoporoz öyküsü olanlar.

• Kalsiyum ve D vitamini eksikliği olanlar.

• Sigara ve alkol kullananlar.

• Uzun süreli kortikosteroid kullananlar.

Kemik Erimesi Tanısı

1. Kemik Mineral Yoğunluğu Ölçümü (DXA - Dual Energy X-ray Absorptiometry):

   • Kemik yoğunluğunu ölçmek için kullanılan bir testtir.

   • T-skoru ile osteoporozun şiddeti belirlenir:

     • T-skoru -1 ve üzeri: Normal.

     • T-skoru -1 ile -2.5 arası: Osteopeni (kemik yoğunluğu azalması).

     • T-skoru -2.5 ve altı: Osteoporoz.

2. Kan ve İdrar Testleri:

   • Kalsiyum, D vitamini ve kemik döngüsü belirteçleri ölçülür.

3. Röntgen ve Görüntüleme Teknikleri:

   • Kırıklar ve kemik yapısını değerlendirmek için kullanılır.

Kemik Erimesinin Tedavisi ve Yönetimi

• Dengeli Beslenme:

  • Kalsiyum ve D vitamini açısından zengin bir diyet.

  • Kalsiyum kaynakları: Süt, yoğurt, peynir, yeşil yapraklı sebzeler.

  • D vitamini kaynakları: Güneş ışığı, balık yağı, yumurta.

• Fiziksel Aktivite:

  • Ağırlık taşıma egzersizleri ve direnç çalışmaları kemik yoğunluğunu artırır.

• Sigara ve Alkolü Bırakma:

  • Kemik sağlığını olumsuz etkileyen bu alışkanlıklardan uzak durmak önemlidir.

• Bifosfonatlar:

  • Kemik yıkımını azaltır (örneğin alendronat, risedronat).

• Selektif Östrojen Reseptör Modülatörleri (SERM):

  • Menopoz sonrası kadınlarda kemik yoğunluğunu artırır (örneğin raloksifen).

• Kalsitonin:

  • Kemik kaybını önler ve ağrıyı azaltır.

• Paratiroid Hormonları (PTH):

  • Kemik oluşumunu teşvik eder (örneğin teriparatid).

• D Vitamini ve Kalsiyum Takviyeleri:

  • Eksiklik durumunda kemik sağlığını destekler.

• Omurga çökme kırıklarında omurga stabilizasyon cerrahisi gerekebilir.

• Yoga ve pilates gibi düşük etkili egzersizler kemik sağlığını destekleyebilir.

Kemik Erimesinden Korunma

• Erken yaşlardan itibaren düzenli egzersiz yapmak.

• Kalsiyum ve D vitamini açısından zengin beslenme.

• Düşme önleyici önlemler: Yaşlı bireylerde düşmeyi önlemek için evde güvenli bir ortam oluşturmak.

• Düzenli sağlık kontrolleri: Osteoporoz riskinin erken teşhisi için doktor muayenesi.

Kemik erimesi, doğru yönetim ve tedaviyle kontrol altına alınabilir. Eğer risk altında olduğunuzu düşünüyorsanız, bir doktora danışarak kemik sağlığınızı değerlendirin.