KEMİK ERİMESİ NEDENLERİ

Kemik erimesi (osteoporoz), kemiklerin yoğunluğunun azalması ve kırılgan hale gelmesiyle ortaya çıkar. Bu durumun nedenleri genetik, hormonal, yaşam tarzı ve çevresel faktörlerden kaynaklanabilir. İşte kemik erimesinin başlıca nedenleri:

1. Yaşlanma

• Doğal Kemik Kaybı:

  • İlerleyen yaşla birlikte kemik yapımı yavaşlar ve kemik kaybı artar.

  • 30’lu yaşlardan itibaren kemik yoğunluğu azalmaya başlar.

• Kemik Kütlesi Zirvesi:

  • Gençlikte yeterli kemik yoğunluğuna ulaşamayan kişilerde ilerleyen yaşlarda kemik erimesi riski daha yüksektir.

2. Hormonal Değişiklikler

• Kadınlarda Menopoz:

  • Menopoz sonrası östrojen seviyelerinin düşmesi, kemik kaybını hızlandırır.

  • Östrojen, kemiklerin korunmasına yardımcı olan önemli bir hormondur.

• Erkeklerde Testosteron Düşüşü:

  • Yaşla birlikte testosteron seviyelerinin azalması kemik yoğunluğunu etkiler.

• Tiroid Hormonları:

  • Hipertiroidi veya tiroid hormonlarının fazla salgılanması kemik kaybını artırabilir.

• Paratiroid Hormon Bozuklukları:

  • Paratiroid hormonunun (PTH) fazla üretimi kemiklerden kalsiyum çekilmesine neden olur.

3. Beslenme Eksiklikleri

• Kalsiyum Eksikliği:

  • Kemiklerin temel yapı taşı olan kalsiyumun yetersiz alımı kemik kaybına yol açar.

• D Vitamini Eksikliği:

  • D vitamini, kalsiyum emilimini sağlar. Eksikliği kemik mineral yoğunluğunu azaltır.

• Protein Eksikliği:

  • Yetersiz protein alımı kemik yapısını zayıflatabilir.

• Fosfor Fazlalığı:

  • Gazlı içecekler ve işlenmiş gıdalarda bulunan fazla fosfor kemik sağlığını olumsuz etkileyebilir.

4. Genetik Faktörler

• Aile Geçmişi:

  • Ailede osteoporoz veya kırık öyküsü varsa, kemik erimesi riski artar.

• Genetik Yatkınlık:

  • Bazı kişiler genetik olarak daha düşük kemik yoğunluğuna sahip olabilir.

5. Yaşam Tarzı Faktörleri

• Fiziksel Aktivite Eksikliği:

  • Düzenli egzersiz yapmamak kemiklerin zayıflamasına neden olur.

  • Ağırlık taşıyan egzersizler kemik yoğunluğunu artırır.

• Sigara Kullanımı:

  • Sigara, östrojen seviyelerini düşürür ve kemik yapımını olumsuz etkiler.

• Aşırı Alkol Tüketimi:

  • Alkol, kalsiyum emilimini azaltır ve kemik kaybını hızlandırır.

6. Kronik Hastalıklar

• Romatizmal Hastalıklar:

  • Romatoid artrit, lupus gibi hastalıklar kemik kaybını artırabilir.

• Böbrek Hastalıkları:

  • Böbrekler kalsiyum ve fosfor dengesini sağlamakta zorlandığında kemik sağlığı etkilenir.

• Sindirim Sistemi Bozuklukları:

  • Crohn hastalığı, çölyak hastalığı gibi durumlar kalsiyum ve D vitamini emilimini azaltabilir.

• Kanser:

  • Kemik metastazları ve bazı kanser türleri kemik kaybına neden olabilir.

7. İlaç Kullanımı

• Kortikosteroidler:

  • Uzun süreli kortizon kullanımı kemik erimesi riskini artırır.

• Antikonvülsanlar:

  • Epilepsi tedavisinde kullanılan ilaçlar kemik yoğunluğunu azaltabilir.

• Proton Pompa İnhibitörleri (PPİ):

  • Mide asidini azaltan bu ilaçlar kalsiyum emilimini zorlaştırabilir.

• Kan Sulandırıcılar ve Kemoterapi İlaçları:

  • Bu ilaçlar kemik sağlığını olumsuz etkileyebilir.

8. Cinsiyet ve Irk

• Kadınlar:

  • Kemik erimesi kadınlarda, özellikle menopoz sonrası dönemde daha yaygındır.

• Asyalı ve Beyaz Irk:

  • Bu gruplar kemik erimesine genetik olarak daha yatkındır.

9. Otoimmün ve Metabolik Hastalıklar

• Diyabet:

  • Kan şekeri kontrolünün zayıf olduğu durumlarda kemik yoğunluğu azalabilir.

• Hipogonadizm:

  • Seks hormonlarının düşük olduğu durumlarda kemik kaybı artar.

• Cushing Sendromu:

  • Yüksek kortizol seviyeleri kemik kaybını tetikler.

10. Diğer Nedenler

• Kilo Kaybı ve Düşük Vücut Kütlesi:

  • Düşük vücut ağırlığı olan kişilerde kemik yoğunluğu daha düşüktür.

• Hareketsizlik:

  • Uzun süre yatak istirahati veya hareketsizlik kemik kaybına neden olabilir.

• Düşük Kemik Kütlesiyle Başlama:

  • Genç yaşlarda düşük kemik yoğunluğuna sahip olmak ileride osteoporoz riskini artırır.

Kemik Erimesi Risk Faktörleri

1. Kadın olmak.

2. İleri yaş (60+).

3. Menopoz sonrası dönemde olmak.

4. Ailede osteoporoz öyküsü.

5. Sedanter yaşam tarzı.

6. Kalsiyum ve D vitamini eksikliği.

7. Sigara ve alkol kullanımı.

8. Kronik hastalıklar ve uzun süreli ilaç kullanımı.

Kemik erimesi genellikle birçok faktörün bir araya gelmesiyle oluşur. Bu riskleri azaltmak için sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, düzenli egzersiz yapmak ve kemik sağlığını destekleyen bir diyet uygulamak önemlidir. Eğer risk altında olduğunuzu düşünüyorsanız, bir doktora danışarak kemik yoğunluğunuzu ölçtürebilir ve erken önlemler alabilirsiniz.