KARACİĞER YETERSİZLİĞİ NEDENLERİ

Karaciğer yetersizliği, karaciğerin normal işlevlerini yerine getirememesi sonucu ortaya çıkar ve altta yatan birçok farklı neden olabilir. Bu nedenler, akut (aniden gelişen) veya kronik (uzun süreli) karaciğer yetersizliğine yol açabilir. İşte karaciğer yetersizliğine yol açan başlıca nedenler:

Akut Karaciğer Yetersizliği Nedenleri

• Parasetamol Aşırı Dozu:

  • En sık görülen akut karaciğer yetersizliği nedenlerinden biridir.

• İlaçlar:

  • Antibiyotikler, antiepileptik ilaçlar (örneğin, valproat) veya antiromatizmal ilaçlar.

• Kimyasal Maddeler ve Toksinler:

  • Zehirli mantarlar (örneğin, Amanita phalloides).

  • Ağır metaller ve pestisitler.

• Hepatit Virüsleri:

  • Akut Hepatit A, B, C, D ve E enfeksiyonları.

• Diğer Virüsler:

  • Epstein-Barr Virüsü (EBV), Sitomegalovirüs (CMV), Herpes Simpleks Virüsü (HSV).

• Mantar zehirlenmeleri.

• Zehirli bitkiler veya toksik kimyasallarla temas.

• Otoimmün Hepatit:

  • Bağışıklık sisteminin karaciğer dokusuna saldırması.

• Budd-Chiari Sendromu:

  • Karaciğere kan taşıyan damarların tıkanması.

• Şok Durumları:

  • Travma, kan kaybı veya sepsis sonucu karaciğere kan akışının azalması.

• Wilson Hastalığı:

  • Karaciğerde aşırı bakır birikimi.

• Reye Sendromu:

  • Çocuklarda aspirin kullanımı sonrası gelişen nadir bir durum.

Kronik Karaciğer Yetersizliği Nedenleri

• Alkolik Hepatit:

  • Aşırı alkol tüketiminin neden olduğu iltihaplanma.

• Alkolik Siroz:

  • Uzun süreli alkol tüketimi sonucu karaciğer dokusunun yara dokusuyla değişmesi.

• Hepatit B ve C:

  • Kronik enfeksiyonlar siroza ve karaciğer yetersizliğine yol açabilir.

• Alkolden Bağımsız Yağlı Karaciğer Hastalığı (NAFLD):

  • Obezite, diyabet ve metabolik sendrom ile ilişkilidir.

• Non-Alkoholik Steatohepatit (NASH):

  • Yağ birikimi ve iltihaplanma sonucu karaciğer hasarı.

• Karaciğerin uzun süreli hasar görmesi sonucu normal dokusunun yara dokusuyla değişmesi.

• Sirozun nedenleri:

  • Alkol, viral hepatit, otoimmün hastalıklar, metabolik bozukluklar.

• Otoimmün Hepatit:

  • Vücudun bağışıklık sisteminin karaciğere saldırması.

• Primer Biliyer Kolanjit (PBC):

  • Safra yollarının otoimmün nedenlerle hasar görmesi.

• Primer Sklerozan Kolanjit (PSC):

  • Safra kanallarında iltihap ve yara dokusu oluşumu.

• Wilson Hastalığı:

  • Karaciğerde bakır birikimi.

• Hemokromatoz:

  • Demir birikimi.

• Alfa-1 Antitripsin Eksikliği:

  • Genetik bir enzim eksikliği nedeniyle karaciğer hasarı.

• Uzun süreli ilaç kullanımı (örneğin, metotreksat, amiodaron).

• Alkol ve toksik kimyasallar.

• Kalp yetmezliği sonucu karaciğerin yeterli kanlanamaması.

• Portal hipertansiyon.

• Primer Karaciğer Kanseri:

  • Hepatoselüler karsinom.

• Metastatik Karaciğer Kanseri:

  • Karaciğere başka organlardan yayılan kanser.

Karaciğer Yetersizliğini Tetikleyen Risk Faktörleri

1. Aşırı Alkol ve Sigara Tüketimi.

2. Obezite ve Metabolik Bozukluklar (Diyabet, Yüksek Kolesterol).

3. Kronik Viral Enfeksiyonlar (Hepatit B ve C).

4. Toksik Maddeler ve Zehirlenme.

5. Genetik Yatkınlık ve Aile Öyküsü.

Sonuç

Karaciğer yetersizliği, ciddi ve hayatı tehdit eden bir durumdur. Nedeni ne olursa olsun, erken teşhis ve tedavi, karaciğer yetersizliğinin ilerlemesini önlemek ve komplikasyonları azaltmak için hayati önem taşır. Eğer karaciğer yetersizliği belirtileri (sarılık, karın şişliği, halsizlik gibi) yaşıyorsanız, hemen bir sağlık uzmanına başvurmalısınız.