KALIN BAĞIRSAK İLTİHABI NEDENLERİ

Kalın bağırsak iltihabı, tıbbi adıyla kolit, çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Bu nedenler enfeksiyonlardan bağışıklık sistemi bozukluklarına kadar geniş bir yelpazede yer alır. İşte kalın bağırsak iltihabının başlıca nedenleri:

1. Enfeksiyonlar

• Bakteriyel Enfeksiyonlar:

  • Salmonella, Shigella, Campylobacter, Escherichia coli (E. coli): Kirli gıda veya su tüketimi yoluyla bulaşabilir.

  • Clostridioides difficile (C. difficile): Antibiyotik kullanımı sonrası bağırsak dengesinin bozulmasıyla ortaya çıkar.

• Viral Enfeksiyonlar:

  • Norovirüs, rotavirüs gibi virüsler ishal ve bağırsak iltihabına neden olabilir.

• Paraziter Enfeksiyonlar:

  • Giardiasis gibi parazit kaynaklı enfeksiyonlar.

2. İltihaplı Bağırsak Hastalıkları (IBD)

• Ülseratif Kolit:

  • Kalın bağırsağı ve rektumu etkileyen kronik bir otoimmün hastalık.

• Crohn Hastalığı:

  • Sindirim sisteminin herhangi bir bölümünü etkileyebilir, ancak sıkça kalın bağırsakta iltihaplanmaya neden olur.

• Mikroskopik Kolit:

  • Lenfositik Kolit: Lenfosit birikimi nedeniyle.

  • Kollajenöz Kolit: Kollajen tabakasının kalınlaşması nedeniyle.

3. İskemik Kolit

• Neden: Kalın bağırsağa yeterli kan akışının sağlanamaması.

• Risk Faktörleri:

  • Ateroskleroz (damar sertliği).

  • Düşük tansiyon veya kan kaybı.

  • Kan pıhtıları veya damar tıkanıklığı.

4. İlaçlar ve Toksik Maddeler

• Antibiyotikler:

  • Uzun süreli kullanımları bağırsak florasını bozarak C. difficile enfeksiyonuna yol açabilir.

• NSAID’ler (Ağrı Kesiciler):

  • İbuprofen gibi ilaçlar bağırsak duvarını tahriş edebilir.

• Kemoterapi ve Radyasyon Tedavisi:

  • Kanser tedavisi sırasında kalın bağırsak iltihaplanabilir.

5. Gıda İntoleransları ve Alerjiler

• Laktoz İntoleransı:

  • Laktoz içeren besinlerin sindirilememesi.

• Gluten İntoleransı (Çölyak Hastalığı):

  • Gluten tüketimi bağırsaklarda inflamasyona yol açabilir.

• Besin Alerjileri:

  • Özellikle bebeklerde süt proteini alerjisi.

6. Bağışıklık Sistemi Bozuklukları

• Otoimmün hastalıklarda bağışıklık sistemi yanlışlıkla kalın bağırsağa saldırarak iltihaplanmaya yol açabilir.

• Bağışıklık yetmezliği durumları (örneğin HIV/AIDS) enfeksiyonlara yatkınlığı artırır.

7. Stres ve Psikolojik Faktörler

• Kronik stres ve anksiyete, bağırsak iltihabını tetikleyebilir veya semptomları kötüleştirebilir.

8. Genetik Faktörler

• Ailede inflamatuar bağırsak hastalığı öyküsü olan bireylerde kalın bağırsak iltihabı riski daha yüksektir.

9. Radyasyon Koliti

• Kanser tedavisi sırasında uygulanan radyasyonun bağırsaklara zarar vermesi sonucu ortaya çıkar.

10. Diğer Nedenler

• Toksik Maddeler:

  • Gıda zehirlenmesi veya kimyasal toksinlere maruz kalma.

• Travma:

  • Cerrahi müdahale veya bağırsakta yabancı cisim nedeniyle.

• Post-Enfeksiyöz Kolit:

  • Bir enfeksiyonun ardından kalın bağırsakta kalan inflamasyon.

Risk Faktörleri

• Yetersiz hijyen ve kontamine gıda tüketimi.

• Bağışıklık sistemi zayıflığı.

• Sigara kullanımı (özellikle Crohn hastalığında).

• Yüksek stres seviyeleri.

• Kronik ilaç kullanımı (örneğin, antibiyotik veya NSAID).

Kalın bağırsak iltihabı genellikle birden fazla faktörün etkisiyle ortaya çıkabilir. Altta yatan nedenin belirlenmesi, uygun tedavinin uygulanabilmesi için önemlidir. Şiddetli semptomlar görüldüğünde mutlaka bir sağlık uzmanına başvurulmalıdır.