İsteri, tıbbi adıyla histeri, genellikle yoğun duygusal uyarılma sonucunda ortaya çıkan, istemsiz fiziksel ve duygusal belirtilerle kendini gösteren bir durumdur. Tarihsel olarak psikolojik bozukluklar için kullanılan bu terim, modern tıpta artık nadiren kullanılmaktadır ve yerini daha spesifik tanımlamalara bırakmıştır. Günümüzde isteri kavramı, genellikle konversiyon bozukluğu veya dissosiyatif bozukluklar kapsamında ele alınır.
İsteri, kişinin bilinçdışında yaşadığı çatışmaların, fiziksel veya duygusal belirtiler yoluyla ifade bulmasıdır. Bu belirtiler, genellikle kişinin gerçek bir fiziksel rahatsızlığı olmamasına rağmen ortaya çıkar ve ciddi duygusal stresle ilişkilidir.
Felç: Geçici olarak bir vücut bölgesinin hareket edememesi.
Kasılmalar: İstem dışı hareketler, titreme veya spazmlar.
Hissizlik: Vücudun bir bölgesinde uyuşma veya duyusal kayıp.
Körlük veya Görme Kaybı: Organik bir sebep olmaksızın geçici görme kaybı.
Ses Kaybı: Konuşamama veya ses çıkaramama.
Bayılma (Psikojenik Nöbetler): Genellikle epilepsiyle karıştırılabilen, bilinç kaybı olmadan görülen nöbetler.
Yoğun Kaygı: Huzursuzluk, endişe veya panik hali.
Dramatik Duygusal Tepkiler: Aşırı ağlama, kahkaha veya öfke.
Dikkat Çekme Davranışları: Çevreden yardım veya ilgi talep eden abartılı davranışlar.
Kişinin belirtileri genellikle organik bir hastalıkla açıklanamaz.
Belirtiler stresli bir olaydan sonra aniden ortaya çıkabilir.
Yoğun Stres: Travma, kaygı veya çatışmalı durumlar.
Bilinçdışı Çatışmalar: Bastırılmış duyguların fiziksel belirtilerle dışa vurumu.
Kişilik Özellikleri: Duygusal olarak daha hassas veya dikkat çekmeye yatkın kişilerde daha sık görülür.
Aile içi sorunlar veya iş stresi.
Yakın çevrede travmatik olaylar veya kayıplar.
Sosyal baskılar veya zorlayıcı yaşam koşulları.
Çocukluk döneminde yaşanan ihmal veya istismar.
Yoğun psikolojik baskılar.
Psikolojik stresin fiziksel belirtilerle ifade edilmesi.
Örneğin, bir travma sonrası ani körlük, felç veya nöbet gelişmesi.
Bilinç, bellek veya kimlikte kopmalar.
Örneğin, bir kişinin kendini gerçek dışı hissetmesi veya geçmişini hatırlayamaması.
İsteri tanısı, organik bir hastalık olmadığından emin olmak için diğer tıbbi durumların dışlanmasıyla konur. Tanı koymada kullanılan yöntemler:
Fiziksel Muayene ve Tıbbi Testler: Altta yatan organik bir nedenin dışlanması için.
Psikiyatrik Değerlendirme: Stres faktörleri ve psikolojik durumun değerlendirilmesi.
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Duygusal çatışmaları ve stresle başa çıkma becerilerini geliştirmek.
Psikodinamik Terapi: Bilinçdışı çatışmaları ele almak.
Aile Terapisi: Aile içindeki dinamikleri anlamak ve çözmek.
Gevşeme Teknikleri: Stresi azaltmaya yönelik meditasyon, yoga veya nefes egzersizleri.
İlaç Tedavisi: Kaygıyı veya depresyonu azaltmak için antidepresanlar veya anksiyolitikler.
Kişiye ve ailesine belirtilerin psikolojik nedenleri hakkında bilgi vermek.
Sosyal destek mekanizmalarını güçlendirmek.
Stres Yönetimi: Düzenli egzersiz, hobi edinme ve gevşeme teknikleri.
Psikolojik Destek: Stresli olaylardan sonra bir terapistle çalışmak.
Sağlıklı İletişim: Duyguları ifade etmek için güvenli bir ortam yaratmak.
Not: İsteri belirtileri ciddi bir altta yatan psikolojik soruna işaret edebilir. Eğer belirtiler fark edilirse, bir sağlık uzmanına veya psikiyatriste başvurmak önemlidir. Erken teşhis ve tedavi, belirtilerin hızla kontrol altına alınmasını sağlar.