İSHAL NEDİR

İshal, tıbbi adıyla diyare, normalden daha sık, sulu veya gevşek dışkılama durumudur. Genellikle bağırsakların normalden daha hızlı çalışması ve suyun dışkıdan yeterince emilmemesi sonucu oluşur. İshal akut (kısa süreli) veya kronik (uzun süreli) olabilir.

İshal Türleri

• Tanım: Ani başlayan ve genellikle birkaç gün içinde (2-3 gün) kendiliğinden düzelen ishal türüdür.

• Nedenler:

  • Bakteriyel, viral veya paraziter enfeksiyonlar.

  • Bozuk yiyecek veya su tüketimi.

  • İlaçların yan etkileri.

  • Stres veya ani yaşam tarzı değişiklikleri.

• Tanım: 2-4 hafta veya daha uzun süren ishal türüdür.

• Nedenler:

  • Kronik hastalıklar (örneğin, Crohn hastalığı, ülseratif kolit, çölyak hastalığı).

  • Malabsorpsiyon (besinlerin emiliminde yetersizlik).

  • Hormonal bozukluklar (örneğin, hipertiroidi).

  • Uzun süreli ilaç kullanımı.

• Tanım: Bağırsaklardan fazla miktarda sıvının salınması nedeniyle oluşan ishal.

• Nedenler:

  • Enfeksiyonlar veya bazı toksinler.

• Tanım: Bağırsakta fazla suyun tutulması nedeniyle dışkının sulu hale gelmesi.

• Nedenler:

  • Şekerli veya yapay tatlandırıcılı gıdalar.

  • Laktoz intoleransı gibi emilim bozuklukları.

İshal Belirtileri

• Sık ve sulu dışkılama.

• Karın ağrısı veya kramp.

• Şişkinlik ve gaz.

• Dışkıda mukus veya kan (şiddetli durumlarda).

• Ateş (enfeksiyon kaynaklı ise).

• Halsizlik ve susuzluk (dehidrasyon).

İshal Nedenleri

• Viral: Rotavirüs, norovirüs.

• Bakteriyel: Salmonella, E. coli, Campylobacter.

• Parazitik: Giardia, Cryptosporidium.

• Bozulmuş veya kontamine yiyecekler.

• Kirli su tüketimi.

• Laktoz intoleransı.

• Gluten hassasiyeti veya çölyak hastalığı.

• Yağların emiliminin bozulması (örneğin pankreas yetmezliği).

• Antibiyotikler (bağırsak florasını bozabilir).

• Antasitler, bazı kanser tedavileri veya laksatifler.

• Crohn hastalığı, ülseratif kolit.

• İrritabl bağırsak sendromu (IBS).

• Hipertiroidi.

• Stres veya anksiyete.

• Aşırı alkol tüketimi.

• Hızlı diyet değişiklikleri.

İshalin Komplikasyonları

• Susuzluk, ağız kuruluğu, azalan idrar çıkışı.

• Halsizlik, baş dönmesi.

• Şiddetli durumlarda bilinç kaybı.

• Potasyum, sodyum gibi elektrolitlerin kaybına bağlı kalp ritim bozuklukları veya kas krampları.

• Uzun süreli ishal besinlerin yeterince emilmesini engelleyebilir.

• Sürekli ishal bağırsağın iltihaplanmasına veya irritasyonuna yol açabilir.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

• İshal 48 saatten uzun sürüyorsa.

• Dışkıda kan veya mukus varsa.

• Şiddetli karın ağrısı veya ateş eşlik ediyorsa.

• Yoğun susuzluk belirtileri görülüyorsa.

• Bebeklerde veya yaşlılarda ishal varsa.

Not: İshal genellikle basit nedenlerle ortaya çıkar ve kısa sürede düzelir. Ancak belirtiler uzun sürerse veya şiddetliyse bir sağlık uzmanına danışılmalıdır. Erken teşhis ve tedavi, komplikasyonları önlemek için önemlidir.