Frengi (sifiliz), enfekte bir kişinin Treponema pallidum bakterisiyle bulaşan ve genellikle cinsel yolla aktarılan bir hastalıktır. Frengi, tedavi edilmediğinde ilerleyen ve farklı aşamalarda çeşitli belirtiler gösteren bir hastalıktır. Bu belirtiler genellikle hastalığın dört farklı evresinde ortaya çıkar: birincil, ikincil, gizli ve üçüncül.
Frenginin Belirtileri ve Aşamaları
1. Birincil Evre (Primer Frengi)
Şankr (ağrısız yara):
Cinsel temas noktasında (genellikle genital bölge, ağız, anüs veya dudaklarda) ağrısız bir yara oluşur.
Yara, bakterinin vücuda girdiği yerde ortaya çıkar.
Şankr genellikle tek bir yara şeklindedir, ancak bazen birden fazla yara oluşabilir.
Lenf Bezi Şişmesi:
Şankrın bulunduğu bölgede lenf bezleri şişebilir.
Süre:
Şankr 3-6 hafta içinde kendiliğinden iyileşir, ancak bakteri vücutta kalmaya devam eder.
2. İkincil Evre (Sekonder Frengi)
Birincil evreden haftalar veya aylar sonra ortaya çıkar ve bakterinin vücutta yayılması sonucu oluşur.
Cilt Döküntüleri:
Avuç içlerinde ve ayak tabanlarında sık görülen, kırmızımsı-kahverengi lezyonlar.
Döküntüler ağrısızdır ve kaşıntı yapmaz.
Grip Benzeri Belirtiler:
Halsizlik, ateş, baş ağrısı, boğaz ağrısı.
Saç Dökülmesi:
Özellikle kafa derisinde yamalı saç kaybı görülebilir.
Ağız, Anüs veya Genital Bölgede Lezyonlar:
Mukozal yüzeylerde yara benzeri lezyonlar (kondiloma lata) oluşabilir.
Lenf Bezlerinin Şişmesi:
Tüm vücutta lenf bezlerinde belirgin şişlik.
Genel Rahatsızlık:
Kas ağrıları, iştah kaybı ve kilo kaybı.
Süre:
Belirtiler birkaç hafta sürebilir ve kendiliğinden geçebilir, ancak hastalık gizli evreye geçer.
3. Gizli Evre (Latent Frengi)
Belirti Yok:
Bu aşamada hastalık hiçbir belirti göstermez.
Bakteri vücutta aktif olarak kalmaya devam eder.
Tanı:
Kan testleriyle teşhis edilir.
Süre:
Gizli evre yıllarca sürebilir ve tedavi edilmezse üçüncül evreye geçebilir.
4. Üçüncül Evre (Tersiyer Frengi)
Tedavi edilmeyen vakalarda yıllar sonra ortaya çıkar ve ciddi sağlık sorunlarına yol açar.
Gummalar:
Deri, kemik ve organlarda sertleşmiş, yıkıcı lezyonlar.
Kalp ve Damar Sorunları:
Kalp kapakçığı problemleri ve aort anevrizması.
Sinir Sistemi Problemleri:
Felç, bunama, körlük, işitme kaybı, denge kaybı.
Beyin İltihabı (Nörosifiliz):
Şiddetli baş ağrısı, nöbetler, zihinsel değişiklikler ve menenjit belirtileri.
Ölüm:
Hayati organların etkilenmesi tedavi edilmediğinde ölümle sonuçlanabilir.
Konjenital (Doğumsal) Frengi Belirtileri
Frengi, enfekte anneden bebeğe geçebilir. Bu durum doğumda veya sonrasında çeşitli belirtilerle kendini gösterir.
Doğumda Belirtiler:
Düşük doğum ağırlığı, prematüre doğum.
Deride kabarcıklar ve döküntüler.
Bebekte Görülen Belirtiler:
Karaciğer ve dalak büyümesi.
Anemi, sarılık.
Sinir sistemi bozuklukları, gelişim geriliği.
Kemik deformiteleri.
Frenginin Belirtilerinin Şiddetini Artıran Durumlar
Tedavi Edilmeme:
Erken dönemde tedavi edilmediğinde hastalık ilerler ve ciddi komplikasyonlara neden olur.
Bağışıklık Sistemi Zayıflığı:
HIV/AIDS gibi durumlar frenginin daha hızlı ilerlemesine yol açabilir.
Geç Teşhis:
Hastalığın geç evrede fark edilmesi tedavi sürecini zorlaştırır.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Cinsel temas sonrası ağrısız bir yara veya cilt döküntüsü fark edilirse.
Frengiden şüphelenilen cinsel partnerle temas olduysa.
Hamilelik sırasında cinsel yolla bulaşan bir hastalık şüphesi varsa.
Sonuç: Frengi, erken evrelerde tanı konulduğunda antibiyotik tedavisiyle tamamen iyileştirilebilir. Ancak tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu nedenle frengi belirtilerini fark ettiğinizde hemen bir doktora başvurmanız önemlidir.