FİSTÜL NEDİR

Fistül, vücutta normalde bağlantılı olmayan iki boşluk ya da organ arasında oluşan anormal bir kanaldır. Bu kanal, genellikle enfeksiyon, iltihaplanma, cerrahi işlemler veya travma sonrası gelişir. Fistüller, vücudun çeşitli bölgelerinde ortaya çıkabilir ve bulunduğu yere göre farklı belirtiler gösterir.

Fistül Türleri

Fistüller, oluştuğu bölgeye ve nedenine bağlı olarak farklı kategorilere ayrılır:

1. Anatomik Yerine Göre

 Perianal Fistül:

 Anüs çevresinde oluşur. Anal bezlerin enfeksiyonu sonucu gelişir.

 Enterokutanöz Fistül:

 Bağırsak ile cilt arasında bir bağlantı oluşur.

 Rektovajinal Fistül:

 Rektum ile vajina arasında anormal bir kanal oluşur.

 Trakeoözofageal Fistül:

 Yemek borusu ile nefes borusu arasında bir bağlantı meydana gelir.

 Vezikovajinal Fistül:

 Mesane ile vajina arasında oluşur.

2. Oluşum Sebebine Göre

 Doğuştan (Konjenital) Fistül:

 Doğum sırasında anatomik bir anormallik olarak gelişir.

 Edinsel Fistül:

 Travma, enfeksiyon, inflamatuar hastalıklar veya cerrahi müdahaleler sonrası gelişir.

Fistülün Nedenleri

 Enfeksiyonlar:

 Apse veya iltihaplanma sonucu dokular arasında anormal bir bağlantı oluşabilir.

 Örneğin, perianal fistüller anal apselerin komplikasyonu olarak gelişir.

 Enflamatuar Hastalıklar:

 Crohn hastalığı gibi bağırsak iltihabı durumlarında bağırsaklarda fistül oluşumu yaygındır.

 Travma veya Cerrahi Müdahale:

 Operasyon sonrası yara iyileşmesinin düzgün olmaması fistül oluşumuna neden olabilir.

 Radyoterapi:

 Kanser tedavisinde kullanılan radyoterapi, dokuların zayıflamasına ve fistül oluşumuna yol açabilir.

 Doğumsal Anomaliler:

 Bazı bireylerde fistüller doğuştan mevcut olabilir.

 Kanser:

 Bazı tümörler çevredeki dokuları etkileyerek fistül oluşumuna yol açabilir.

Fistülün Belirtileri

Belirtiler, fistülün türüne ve yerine bağlı olarak değişir:

 Ciltte Akıntı: Etkilenen bölgeden sıvı, irin veya dışkı sızması.

 Şişlik ve Ağrı: Özellikle perianal fistüllerde.

 Kötü Kokulu Akıntı: İrin veya enfekte sıvı kaynaklı olabilir.

 Dışkı Kaçırma: Rektal fistüllerde görülebilir.

 Enfeksiyon Belirtileri: Ateş, halsizlik ve çevrede kızarıklık.

 Ciltte Tahriş: Sürekli akıntı nedeniyle cilt tahriş olabilir.

Fistül Tanısı

 Fiziksel Muayene:

 Şişlik, akıntı veya anormal kanalların saptanması.

 Görüntüleme Yöntemleri:

 Ultrason, manyetik rezonans görüntüleme (MRI) veya bilgisayarlı tomografi (BT) ile fistülün anatomik yeri belirlenir.

 Fistülografi:

 Kontrast madde kullanılarak fistül yollarının haritasını çıkarmak için kullanılır.

 Endoskopi:

 Sindirim sistemi fistüllerinde inceleme için kullanılabilir.

Fistül Tedavisi

1. İlaç Tedavisi

 Antibiyotikler:

 Enfeksiyon durumunda uygulanır.

 Bağışıklık Baskılayıcılar:

 Crohn hastalığı gibi durumlarda kullanılır.

 Anti-enflamatuar İlaçlar:

 İltihabı kontrol altına almak için.

2. Cerrahi Tedavi

 Fistülotomi:

 Fistül yolunun açılması ve temizlenmesi.

 Seton Yöntemi:

 Fistül yolunu yavaş yavaş kapatmak için bir ip veya lastik yerleştirilmesi.

 Lazer Tedavisi:

 Fistül yolunun kapatılması için modern bir yöntemdir.

 Flep Onarımı:

 Fistülün üzerinin sağlıklı dokuyla kaplanması.

3. Diğer Yöntemler

 Diyet ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri:

 Sindirim sistemini desteklemek için yüksek lifli gıdalar tüketmek.

 Drenaj:

 Apse veya enfeksiyonu boşaltmak için.

Fistülün Komplikasyonları

 Kronik enfeksiyonlar.

 Abse oluşumu.

 Dışkı veya idrar kaçırma.

 Cilt tahrişi ve enfeksiyonlar.

Fistül, yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilecek ciddi bir durumdur. Bu nedenle, belirtiler fark edildiğinde hızlıca bir doktora başvurulması önemlidir. Erken teşhis ve uygun tedavi, komplikasyonları önleyerek iyileşme sürecini hızlandırabilir.