FELÇ NEDİR

Felç (inme veya paralizi), bir kas grubunun veya vücudun bir bölgesinin hareket kabiliyetinin kısmen veya tamamen kaybıdır. Felç genellikle beyin, omurilik veya sinir sistemindeki bir hasardan kaynaklanır. Bu durum, kas hareketlerini kontrol eden sinir sinyallerinin iletiminde bozulmaya neden olur.

Felç Türleri

Felç, etkilediği bölgeye ve nedenine göre farklı şekillerde sınıflandırılabilir:

1. Etkilenen Vücut Bölgesine Göre

 Monopleji:

 Tek bir kol veya bacağı etkiler.

 Hemipleji:

 Vücudun bir tarafını (sağ veya sol) etkiler.

 Parapleji:

 Bel altındaki bölgeleri (bacakları) etkiler.

 Tetrapleji (Kvadrapleji):

 Tüm kol ve bacakları etkiler.

2. Etkilenen Kasların Hareket Kabiliyetine Göre

 Flaksid (Gevşek) Felç:

 Kaslar gevşer ve güçsüzleşir, kas tonusu azalır.

 Spastik (Katı) Felç:

 Kaslar sertleşir ve istemsiz kasılmalar görülür.

3. Nedene Göre

 İskemik İnme:

 Beyne giden kan akışının bir pıhtı nedeniyle engellenmesi sonucu oluşur.

 Hemorajik İnme:

 Beyin damarının yırtılması ve kanama nedeniyle oluşur.

 Geçici İskemik Atak (Mini İnme):

 Beyne giden kan akışında kısa süreli kesinti.

 Travmatik Felç:

 Omurilik veya sinir hasarı sonucu oluşur.

Felç Nedenleri

 Beyin ve Sinir Sistemi Hasarları

 Beyin damar tıkanıklığı (iskemik inme).

 Beyin kanaması (hemorajik inme).

 Omurilik zedelenmesi.

 Sinir Hastalıkları

 Multipl skleroz (MS).

 Amyotrofik lateral skleroz (ALS).

 Sinir sıkışmaları veya travmaları.

 Kan Dolaşımı Sorunları

 Yüksek tansiyon (hipertansiyon).

 Ateroskleroz (damar sertliği).

 Kalp hastalıkları.

 Enfeksiyonlar ve İltihaplanmalar

 Menenjit veya ensefalit gibi beyin enfeksiyonları.

 Guillain-Barré sendromu gibi sinir iltihaplanmaları.

 Genetik veya Doğumsal Durumlar

 Serebral palsi.

 Genetik sinir hastalıkları.

 Travma ve Yaralanmalar

 Beyin veya omuriliğe alınan darbe.

 Trafik kazaları, düşmeler veya spor yaralanmaları.

Felç Belirtileri

Belirtiler, felcin türüne ve nedenine bağlı olarak değişebilir:

 Ani gelişen konuşma bozukluğu.

 Bir tarafın hissizlik veya güçsüzlüğü (örneğin bir kol veya bacak).

 Yüzün bir tarafında sarkma.

 Denge kaybı veya baş dönmesi.

 Görme kaybı veya bulanıklığı.

 Bilinç kaybı veya kafa karışıklığı.

 İdrar veya dışkı kontrolünde zorluk (bazı felç türlerinde).

Felç Tanısı

 Fizik Muayene:

 Kas gücü, refleksler ve sinir fonksiyonlarının değerlendirilmesi.

 Görüntüleme Yöntemleri:

 Beyin tomografisi (BT) ve manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ile beyin ve omurilikteki hasarların tespiti.

 Kan Testleri:

 Pıhtılaşma, kolesterol ve enfeksiyon gibi nedenlerin incelenmesi.

 Elektrofizyolojik Testler:

 Sinir iletim hızını ölçen testler (EMG, EEG).

Felç Tedavisi

Tedavi, felcin nedenine ve şiddetine bağlı olarak değişir:

Acil Tedavi

 İskemik İnme (Kan Pıhtısı):

 Pıhtı çözücü ilaçlar (trombolitik tedavi).

 Mekanik trombektomi (pıhtının cerrahi olarak çıkarılması).

 Hemorajik İnme (Kanama):

 Kanamayı durdurmak için cerrahi müdahale.

 Beyin içindeki basıncı azaltmak için ilaçlar.

Rehabilitasyon

 Fizyoterapi:

 Hareket kabiliyetini artırmak ve kas gücünü geri kazanmak için egzersizler.

 Konuşma Terapisi:

 Konuşma ve yutma sorunlarının tedavisi.

 Mesleki Terapi:

 Günlük yaşam becerilerini yeniden kazanmak için destek.

Medikal Tedavi

 Kan sulandırıcılar (aspirin, klopidogrel).

 Kolesterol düşürücü ilaçlar (statinler).

 Yüksek tansiyon ve diyabetin kontrolü.

Felçten Korunma

 Sağlıklı Beslenme:

 Düşük yağlı, bol sebze ve meyve içeren bir diyet benimseyin.

 Düzenli Egzersiz:

 Haftada en az 150 dakika orta düzeyde fiziksel aktivite.

 Sigara ve Alkolden Kaçınma:

 Sigara bırakılmalı, alkol tüketimi sınırlanmalıdır.

 Kronik Hastalıkların Yönetimi:

 Yüksek tansiyon, diyabet ve kolesterolü kontrol altında tutun.

 Stres Yönetimi:

 Yoga, meditasyon ve benzeri gevşeme teknikleri uygulayın.

Felç, erken müdahale ve doğru tedaviyle ciddi komplikasyonlar önlenebilir. Felç belirtileri fark edildiğinde zaman kaybetmeden acil tıbbi yardım alınması hayati önem taşır.