FELÇ NEDENLERİ

Felç (inme veya paralizi), kasları kontrol eden sinir yollarında oluşan bir hasardan kaynaklanır. Bu hasar, beyin, omurilik veya sinirlerde meydana gelebilir. Felcin nedenleri, genellikle sinir sistemine kan akışının kesilmesi, sinirlerin zedelenmesi veya iltihaplanması gibi durumlara dayanır.

Felç Nedenleri

1. Beyinle İlgili Nedenler

Beyindeki kan dolaşımının bozulması, felcin en yaygın nedenidir. Bu durum genellikle inme sonucu oluşur:

 İskemik İnme (Tıkanma):

 Beyne giden kan akışını engelleyen bir pıhtı veya plak birikimi sonucu oluşur. Felçlerin çoğunluğundan sorumludur.

 Hemorajik İnme (Kanama):

 Beyin damarlarının yırtılması veya kanaması sonucu oluşur. Yüksek tansiyon veya anevrizma bu duruma yol açabilir.

 Geçici İskemik Atak (Mini İnme):

 Beyne giden kan akışında kısa süreli kesinti. Kalıcı hasara neden olmasa da ciddi felçlerin habercisi olabilir.

 Beyin Tümörleri:

 Beyindeki tümörler sinirlere baskı yaparak felç oluşumuna neden olabilir.

 Enfeksiyonlar:

 Beyni etkileyen menenjit, ensefalit gibi enfeksiyonlar felce yol açabilir.

2. Omurilik ve Sinir Hasarları

Omurilik veya periferik sinir sistemindeki hasarlar, vücudun belirli bölgelerinde felç oluşturabilir:

 Omurilik Yaralanmaları:

 Trafik kazaları, düşmeler veya spor yaralanmaları omuriliğe zarar vererek parapleji (bacakların felci) veya tetrapleji (kollar ve bacakların felci) oluşturabilir.

 Sinir Sıkışması:

 Bel fıtığı veya sinir köklerine baskı yapan diğer durumlar felce yol açabilir.

 Guillain-Barré Sendromu:

 Vücudun bağışıklık sistemi sinir sistemine saldırarak felce neden olabilir.

3. Sinir Sistemi Hastalıkları

Bazı nörolojik durumlar, sinir sisteminde hasar oluşturarak felç yapabilir:

 Multipl Skleroz (MS):

 Sinir liflerini koruyan miyelin kılıfının hasarı sinir sinyallerini bozarak felce neden olabilir.

 Amyotrofik Lateral Skleroz (ALS):

 Motor sinir hücrelerinin dejenerasyonu kas zayıflığı ve felce yol açar.

 Parkinson Hastalığı:

 Sinir hücrelerinin dejenerasyonu hareket bozukluklarına ve kasların kontrol kaybına neden olabilir.

4. Kalp ve Dolaşım Sorunları

Kalp ve dolaşım sistemindeki bozukluklar beyne kan akışını etkileyerek felç riskini artırabilir:

 Ateroskleroz (Damar Sertliği):

 Kan damarlarının daralması veya tıkanması sonucu beyne yeterli kan gitmemesi.

 Kalp Hastalıkları:

 Atrial fibrilasyon gibi ritim bozuklukları kan pıhtısı oluşumuna neden olabilir.

 Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon):

 Beyin kanaması ve damar tıkanıklığı riskini artırır.

 Kolesterol Yüksekliği:

 Damar duvarında plak birikimi beyne giden kan akışını engelleyebilir.

5. Metabolik ve Sistemik Hastalıklar

 Diyabet:

 Kan damarlarını hasara uğratarak felç riskini artırır.

 Obezite:

 Fazla kilo, dolaşım sisteminde bozulmalara yol açarak felç riskini artırabilir.

 Tiroit Hastalıkları:

 Hipotiroidizm gibi bazı durumlar dolaşım sorunlarına katkıda bulunabilir.

6. Travmalar ve Fiziksel Yaralanmalar

 Kafa Travmaları:

 Trafik kazaları, düşmeler ve darbeler beynin veya omuriliğin hasar görmesine neden olabilir.

 Doğum Sırasında Yaralanmalar:

 Bebeklerde serebral palsi gibi doğumsal felç durumları doğum sırasında yaşanan travmalar nedeniyle oluşabilir.

7. Genetik ve Doğumsal Nedenler

 Serebral Palsi:

 Genellikle doğum sırasında veya erken çocukluk döneminde beyin hasarı nedeniyle oluşur.

 Genetik Hastalıklar:

 Bazı genetik bozukluklar sinir sistemini etkileyerek felç oluşturabilir.

8. Diğer Nedenler

 Zehirlenmeler ve Toksinler:

 Kurşun gibi ağır metal zehirlenmeleri sinir sistemini etkileyebilir.

 İlaçlar ve Yan Etkiler:

 Bazı ilaçlar, sinir sistemi üzerinde olumsuz etkiler oluşturabilir.

 Psikojenik Felç:

 Fiziksel bir nedeni olmayan, stres veya psikolojik travma sonucu gelişen geçici felç durumları.

Risk Faktörleri

 Yüksek tansiyon, diyabet, obezite.

 Ailede inme veya kalp hastalığı öyküsü.

 Sigara ve alkol kullanımı.

 Hareketsiz yaşam tarzı.

Felç nedenlerinin çoğu, erken tanı ve doğru tedavi ile önlenebilir veya kontrol altına alınabilir. Özellikle inme belirtileri (yüzde sarkma, konuşma güçlüğü, bir tarafta güç kaybı) görüldüğünde, zaman kaybetmeden tıbbi yardım alınması hayat kurtarıcı olabilir.