FABRY NEDENLERİ

Fabry hastalığı, genetik bir hastalık olup, nedeni GLA genindeki mutasyondur. GLA geni, lizozomal bir enzim olan alfa-galaktosidaz A'yı üretmekle sorumludur. Bu enzimin eksikliği veya düzgün çalışmaması, hücrelerde belirli yağ moleküllerinin (globotriaosylceramide veya Gb3) birikmesine neden olur. Bu birikim, zamanla doku ve organlarda hasara yol açar.

Fabry Hastalığının Nedenleri

1. Genetik Mutasyon

 GLA Genindeki Mutasyon:

 X kromozomunda bulunan GLA genindeki mutasyon, alfa-galaktosidaz A enziminin üretimini engeller veya işlevini bozar.

 Bu durum, özellikle lizozom adı verilen hücresel yapıların görevini yerine getirememesine ve Gb3 birikimine yol açar.

2. Kalıtsal Geçiş

 X'e Bağlı Kalıtım:

 Fabry hastalığı, X kromozomuna bağlı bir hastalık olduğu için anneden ya da babadan çocuklara aktarılır.

 Erkekler, bir X kromozomu taşıdığından, mutasyona uğramış geni aldıklarında hastalık genellikle daha şiddetli seyreder.

 Kadınlar, iki X kromozomu taşıdıkları için genetik duruma bağlı olarak ya taşıyıcı olabilir ya da daha hafif belirtiler gösterebilir.

3. Enzim Eksikliği

 Alfa-Galaktosidaz A Eksikliği:

 Eksik veya hatalı çalışan alfa-galaktosidaz A enzimi nedeniyle vücutta metabolize edilemeyen yağ (Gb3) birikir.

 Bu birikim, özellikle damarlar, böbrekler, kalp ve sinir sisteminde işlev bozukluğuna yol açar.

4. Lizozomal Depo Bozukluğu

 Fabry hastalığı bir lizozomal depo hastalığıdır. Bu grup hastalıklar, lizozomlarda biriken maddelerin neden olduğu hücresel hasar ile karakterizedir.

 Bu birikim, zamanla organlarda kronik hasara yol açar.

Fabry Hastalığının Risk Faktörleri

 Aile Geçmişi:

 Ailede Fabry hastalığı öyküsü olan kişilerde görülme olasılığı yüksektir.

 Genetik Taşıyıcılık:

 Kadınlar taşıyıcı olabilse de hastalık belirtileri gösterebilir.

 Cinsiyet:

 Erkeklerde genellikle daha şiddetli seyreder, çünkü yalnızca bir X kromozomları vardır.

Fabry Hastalığında Mutasyon ve Enzim Eksikliği Sonuçları

 Gb3 Birikimi:

 Özellikle damarların iç duvarlarında, kalp kasında, böbreklerde ve sinir dokusunda birikerek bu organların işlevini bozar.

 Organ Hasarı:

 Birikim zamanla kronik inflamasyon, damar tıkanıklıkları ve organ yetmezliklerine yol açar.

Özetle, Fabry hastalığının nedeni GLA genindeki mutasyona bağlı olarak ortaya çıkan alfa-galaktosidaz A enzim eksikliğidir. Bu genetik durum, özellikle aile geçmişi olan kişilerde daha sık görülür ve erken tanı ile tedaviye başlanması önemlidir.