EPİSTAKSİS NEDENLERİ

Epistaksis (burun kanaması), burnun içindeki kan damarlarının zedelenmesi, tahrişi veya zayıflaması sonucunda oluşur. Nedenleri, basit çevresel faktörlerden ciddi sistemik hastalıklara kadar değişiklik gösterebilir. Burun kanaması genellikle iki ana gruba ayrılır: lokal nedenler (burna özgü sorunlar) ve sistemik nedenler (vücut genelindeki hastalıklar veya durumlar).

1. Lokal Nedenler

Burnun kendisiyle ilişkili nedenler:

Travma ve Yaralanmalar

 Burun karıştırma veya sert sümkürme.

 Yüz travması veya darbe (ör. düşme, kaza, spor yaralanmaları).

 Burun ameliyatları veya cerrahi müdahaleler.

Kuru Hava ve İklim Koşulları

 Soğuk ve kuru hava, burun mukozasını kurutarak çatlaklara neden olabilir.

 Isıtıcı kullanılan kapalı ortamlarda nem eksikliği.

Tahriş Edici Maddeler

 Sigara dumanı veya kimyasal buharlara maruz kalma.

 Aşırı burun spreyi kullanımı.

Enfeksiyonlar

 Üst solunum yolu enfeksiyonları (ör. grip, nezle).

 Sinüzit veya rinit gibi burun enfeksiyonları.

Yabancı Cisim

 Özellikle çocuklarda, buruna sıkışan küçük nesneler.

Burun Yapısal Bozuklukları

 Septum deviasyonu (burun eğriliği).

 Burun polipleri veya tümörler (iyi veya kötü huylu).

2. Sistemik Nedenler

Vücudun genel sağlık durumu ile ilişkili nedenler:

Kanama Bozuklukları

 Hemofili: Pıhtılaşma faktörlerinin eksikliği.

 Von Willebrand Hastalığı: Kan pıhtılaşma fonksiyonlarının zayıflığı.

 Trombositopeni: Yetersiz trombosit sayısı.

İlaçlar

 Kan sulandırıcılar (ör. aspirin, warfarin, heparin).

 Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID'ler).

 Kortikosteroid içeren burun spreyleri.

Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon)

 Kontrolsüz yüksek tansiyon, burun damarlarının basınca dayanamayarak çatlamasına neden olabilir.

Karaciğer Hastalıkları

 Karaciğerin pıhtılaşma faktörlerini üretememesi (ör. siroz).

Hormonal Değişiklikler

 Hamilelik sırasında artan kan dolaşımı nedeniyle burun damarlarında genişleme.

 Ergenlik döneminde hormonal değişiklikler.

Alerjik Rinit

 Sık sık burun kaşıma veya sümkürme nedeniyle oluşabilir.

Enfeksiyonlar ve Sistemik Hastalıklar

 Grip, nezle gibi enfeksiyonlar.

 Kanser gibi bağışıklık sistemini zayıflatan durumlar.

3. Çevresel ve Diğer Nedenler

 Sigara Kullanımı: Burun mukozasını tahriş eder ve damarları zayıflatır.

 Alkol Kullanımı: Kan damarlarını genişleterek burun kanaması riskini artırabilir.

 Aşırı Fiziksel Zorlama: Ağırlık kaldırma veya şiddetli öksürük gibi durumlar.

 Kimyasal Maddelere Maruz Kalma: Özellikle iş yerlerinde solunan toksik maddeler.

4. Çocuklarda ve Yaşlılarda Özel Nedenler

 Çocuklarda:

 Yabancı cisim sıkışması.

 Burun karıştırma alışkanlığı.

 Alerjik reaksiyonlar.

 Yaşlılarda:

 Damarların incelmesi ve zayıflaması.

 Kan sulandırıcı ilaç kullanımı.

Epistaksisin Tehlikeli Olabileceği Durumlar

Bazı durumlarda burun kanamaları ciddi bir hastalığın habercisi olabilir:

 Tekrarlayan Kanamalar: Sürekli burun kanaması bir tümör belirtisi olabilir.

 Aşırı Kan Kaybı: Şiddetli veya durdurulamayan kanamalar.

 Kanama Bozuklukları Geçmişi: Ailede kanama bozukluğu öyküsü varsa.

 Diğer Belirtilerle Birlikte Görülen Kanamalar:

 Ciltte morluklar veya diğer kanamalar.

 Nefes darlığı, baş dönmesi.

Sonuç

Epistaksis, çoğu durumda basit nedenlere bağlı olsa da, bazen ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabilir. Eğer burun kanamaları sık sık tekrar ediyor, uzun süre devam ediyor veya başka ciddi belirtilerle birlikte görülüyorsa, bir doktora başvurmak önemlidir. Altta yatan nedeni anlamak ve uygun tedaviyi almak, burun kanamalarının yönetiminde hayati önem taşır.