DERİ KANSERİ NEDİR

Deri kanseri, cilt hücrelerinin anormal büyümesiyle ortaya çıkan ve genellikle güneşe maruz kalan bölgelerde görülen bir kanser türüdür. Ancak güneş ışığına maruz kalmayan bölgelerde de gelişebilir. Deri kanseri, en yaygın kanser türlerinden biridir ve erken teşhis edildiğinde tedavi edilme oranı oldukça yüksektir.

Deri Kanseri Türleri

Deri kanseri genellikle ciltte bulunan hücre tipine göre sınıflandırılır:

1. Bazal Hücreli Karsinom (BCC)

• En Yaygın Tür:

  • Deri kanserlerinin yaklaşık %80'i bu türdür.

• Hangi Hücrelerden Gelişir:

  • Epidermisin (derinin üst tabakası) altındaki bazal hücrelerden kaynaklanır.

• Görünüm:

  • İncimsi veya parlak bir yumru, açık bir yara veya kırmızı, pullu bir leke şeklinde olabilir.

• Yerleşim:

  • Genellikle yüz, boyun ve kollar gibi güneşe maruz kalan bölgelerde.

2. Skuamöz Hücreli Karsinom (SCC)

• Sıklık:

  • Deri kanserlerinin yaklaşık %20'sini oluşturur.

• Hangi Hücrelerden Gelişir:

  • Epidermisin üst tabakasındaki skuamöz hücrelerden kaynaklanır.

• Görünüm:

  • Kırmızı, kabuklu bir yara, siğile benzeyen bir oluşum veya kalınlaşmış bir cilt lekesi şeklinde.

• Yerleşim:

  • Genellikle güneşe maruz kalan bölgelerde, ancak vücudun diğer bölgelerinde de ortaya çıkabilir.

3. Melanom

• En Tehlikeli Tür:

  • Erken teşhis edilmezse hızla diğer organlara yayılabilir (metastaz yapabilir).

• Hangi Hücrelerden Gelişir:

  • Melanosit adı verilen, cilde rengini veren hücrelerden kaynaklanır.

• Görünüm:

  • Yeni bir ben veya mevcut bir bende şekil, renk veya boyut değişikliği.

• Yerleşim:

  • Vücudun herhangi bir yerinde oluşabilir; kadınlarda genellikle bacaklarda, erkeklerde sırtta yaygındır.

4. Diğer Nadir Türler

• Merkel Hücreli Karsinom: Nadir, ancak agresif bir deri kanseri türüdür.

• Kaposi Sarkomu: Ciltte mavi veya mor lekeler şeklinde görülebilir, genellikle bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde.

• Dermatofibrosarkoma Protuberans (DFSP): Yavaş büyüyen, nadir görülen bir cilt kanseri türü.

Deri Kanserinin Nedenleri

Deri kanseri, genetik faktörler ve çevresel maruziyetin bir kombinasyonu sonucu ortaya çıkar. Başlıca nedenler şunlardır:

1. UV Işınları (Güneş ve Solaryum)

• Güneş ışınlarından gelen ultraviyole (UV) ışınları, cilt hücrelerinin DNA'sına zarar vererek kansere yol açabilir.

• Solaryum cihazları da benzer şekilde yüksek risk oluşturur.

2. Açık Ten Rengi

• Açık tenli, çilli ve kolayca güneş yanığı olan kişilerde deri kanseri riski daha yüksektir.

3. Aile Öyküsü

• Ailede deri kanseri geçmişi varsa, bireyin risk faktörü artar.

4. Zayıf Bağışıklık Sistemi

• Organ nakli sonrası bağışıklık baskılayıcı ilaç kullananlar veya HIV/AIDS hastaları gibi bağışıklığı zayıf bireylerde risk daha yüksektir.

5. Radyasyona Maruz Kalma

• Radyasyon tedavisi görmüş cilt bölgelerinde deri kanseri gelişme olasılığı artar.

6. Kimyasal Maddeler

• Arsenik gibi kimyasallara uzun süre maruz kalma, deri kanseri riskini artırabilir.

Deri Kanserinin Belirtileri

Deri kanserinin belirtileri kanser türüne göre değişiklik gösterir, ancak genellikle şu işaretlere dikkat edilmelidir:

Bazal Hücreli Karsinom (BCC):

• İyileşmeyen açık yaralar.

• Et rengi, inci gibi bir yumru.

• Kızarık ve kaşıntılı alanlar.

Skuamöz Hücreli Karsinom (SCC):

• Kalınlaşmış ve kabuklanmış deri yamaları.

• Açık yaralar veya kanayan lekeler.

• Siğile benzeyen oluşumlar.

Melanom:

• Yeni veya değişen bir ben.

• ABCDE Kuralı:

  • A: Asimetri (Benin iki yarısı eşit değilse).

  • B: Border (Kenarlar düzensiz veya belirsizse).

  • C: Color (Renk homojen değilse).

  • D: Diameter (Çapı 6 mm’den büyükse).

  • E: Evolving (Boyut, şekil veya renk değişiyorsa).

Deri Kanseri Tanısı

Deri kanseri tanısı genellikle şu yöntemlerle konur:

1. Fiziksel Muayene: Ciltteki lezyonların incelenmesi.

2. Dermatoskopi: Dermatoskop cihazıyla cildin detaylı incelenmesi.

3. Biyopsi: Şüpheli lezyonlardan doku örneği alınarak mikroskop altında incelenmesi.

Deri Kanseri Tedavi Yöntemleri

Deri kanserinin tedavisi kanserin türüne, boyutuna, yerine ve evresine bağlıdır:

1. Cerrahi Müdahale

• Eksizyonel Cerrahi: Kanserli dokunun cerrahi olarak çıkarılması.

• Mohs Cerrahisi: Sağlıklı dokuyu koruyarak kanserli hücrelerin katman katman çıkarılması.

2. Radyoterapi

• Kanser hücrelerini yok etmek için yüksek enerjili ışınlar kullanılır.

• Cerrahiden sonra veya cerrahinin mümkün olmadığı durumlarda uygulanabilir.

3. Kemoterapi

• Kanser hücrelerini öldürmek için ilaç tedavisi.

• Genellikle metastaz yapmış vakalarda kullanılır.

4. İmmünoterapi

• Bağışıklık sistemini güçlendirerek kanserle savaşmasını sağlar.

5. Hedefe Yönelik Tedavi

• Kanser hücrelerinin spesifik özelliklerini hedef alan ilaç tedavisi.

Deri Kanserinden Korunma Yöntemleri

1. Güneşten Korunma:

   • Güneş ışığına maruz kalmayı sınırlayın, özellikle 10:00-16:00 saatleri arasında.

   • Geniş spektrumlu güneş koruyucu (SPF 30 veya daha yüksek) kullanın.

2. Solaryumdan Kaçınma: Solaryum cihazlarından uzak durun.

3. Düzenli Cilt Kontrolleri: Yeni veya değişen cilt lezyonlarını takip edin.

4. Koruyucu Kıyafetler: Şapka, güneş gözlüğü ve uzun kollu giysiler kullanın.

Sonuç

Deri kanseri, erken teşhis edildiğinde tedavi edilebilir bir hastalıktır. Güneşten korunma önlemleri alarak ve düzenli cilt kontrolleri yaparak deri kanseri riskini önemli ölçüde azaltabilirsiniz. Şüpheli cilt lezyonlarınız varsa bir dermatoloğa başvurmanız önemlidir.