ÇOCUK FELCİ NEDİR

Çocuk felci (tıptaki adıyla poliomyelit), Poliovirus adı verilen bir virüsün neden olduğu, sinir sistemine zarar vererek kas zayıflığı ve felce yol açabilen bulaşıcı bir hastalıktır. Özellikle çocukları etkiler, ancak yetişkinlerde de görülebilir. Çocuk felci, aşılamanın yaygınlaşması sayesinde birçok ülkede kontrol altına alınmıştır.

Çocuk Felci Nasıl Bulaşır?

1. Fekal-Oral Yol:

   • Virüs genellikle enfekte kişinin dışkısı yoluyla yayılır. Temiz olmayan eller, su ve yiyecekler bu bulaşmada rol oynar.

2. Hava Yoluyla:

   • Nadir de olsa, enfekte kişinin öksürmesi veya hapşırmasıyla yayılabilir.

Poliovirus Türleri

Virüsün 3 ana türü vardır:

1. Tip 1 Poliovirus: En yaygın ve salgınlara neden olan türdür.

2. Tip 2 Poliovirus: Aşılama sayesinde tamamen yok edilmiştir.

3. Tip 3 Poliovirus: Seyrek görülür, ancak felce yol açabilir.

Çocuk Felcinin Türleri

Hastalığın seyri, vücutta oluşturduğu etkilerle sınıflandırılır:

1. Subklinik Enfeksiyon (Hafif):

   • Virüs vücuda girer, ancak belirgin semptomlara neden olmaz. Bu türde kişi enfekte olduğunu fark etmeyebilir.

2. Non-Paralitik Poliomyelit:

   • Virüs merkezi sinir sistemine ulaşır, ancak felce neden olmaz.

   • Semptomlar grip benzeri olabilir.

3. Paralitik Poliomyelit (Felç Yapan):

   • Virüs sinir hücrelerine zarar vererek kas felcine neden olur.

   • Bu tür, hastalığın en ciddi formudur.

Çocuk Felcinin Belirtileri

Semptomlar genellikle enfekte olduktan 7-10 gün sonra ortaya çıkar. Çoğu enfeksiyon hafif belirtilerle geçer, ancak bazı durumlarda felce yol açabilir.

Hafif Seyirli Çocuk Felci Belirtileri:

• Ateş,

• Halsizlik ve yorgunluk,

• Baş ağrısı,

• Boğaz ağrısı,

• Mide bulantısı ve kusma.

Non-Paralitik Poliomyelit Belirtileri:

• Kas ağrıları ve sertlik,

• Ense sertliği,

• Baş ağrısı,

• Işığa duyarlılık.

Paralitik Poliomyelit Belirtileri:

• Kaslarda zayıflık ve ağrı,

• Refleks kaybı,

• Asimetrik felç (vücudun bir tarafında felç belirtileri),

• Solunum kaslarının etkilenmesi durumunda nefes alma güçlüğü.

Çocuk Felcinin Komplikasyonları

1. Felç:

   • Özellikle bacak kaslarında kalıcı güçsüzlük ve felç gelişebilir.

2. Post-Polio Sendromu:

   • Hastalığı atlatan kişilerde yıllar sonra kas zayıflığı, yorgunluk ve ağrı gibi belirtiler tekrar ortaya çıkabilir.

3. Solunum Problemleri:

   • Solunum kaslarının etkilenmesi durumunda yaşamı tehdit edebilir.

Çocuk Felcinin Tedavisi

Çocuk felci için spesifik bir tedavi yoktur. Tedavi, hastalığın semptomlarını yönetmeye ve komplikasyonları önlemeye yöneliktir:

1. Fizik Tedavi:

   • Kas güçsüzlüğünü azaltmak ve hareket kabiliyetini artırmak için uygulanır.

2. Destekleyici Tedavi:

   • Ağrı kesici ilaçlar, yatak istirahati, solunum cihazları gibi yöntemlerle belirtiler hafifletilir.

3. Solunum Destekleri:

   • Solunum kaslarının etkilenmesi durumunda mekanik ventilasyon gerekebilir.

Çocuk Felcinden Korunma

1. Aşılama:

   • Oral Polio Aşısı (OPV): Ağız yoluyla verilen ve bağışıklık kazandıran aşı.

   • İnaktive Polio Aşısı (IPV): Enjekte edilerek uygulanan ve güvenli bir bağışıklık sağlayan aşı.

   • Aşılama, çocuk felcinin kontrol altına alınmasında en etkili yöntemdir.

2. Hijyen:

   • Ellerin düzenli olarak yıkanması, temiz su ve hijyenik gıda tüketimi.

3. Temasın Sınırlandırılması:

   • Enfekte kişilerle temastan kaçınılması.

Çocuk Felci ve Aşı Programları

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve diğer sağlık kuruluşları, çocuk felcini dünya çapında yok etmek için geniş kapsamlı aşılama kampanyaları yürütmektedir. Aşı sayesinde birçok bölgede çocuk felci tamamen yok edilmiş durumdadır.

Sonuç

Çocuk felci, aşılama sayesinde önlenebilir bir hastalıktır. Gelişmiş ülkelerde çocuk felci vakaları neredeyse hiç görülmezken, aşıya erişimin sınırlı olduğu bölgelerde nadir de olsa hastalık görülebilmektedir. Erken teşhis ve önlem, çocuk felciyle mücadelede büyük önem taşır.