BURKULMA NEDİR

Burkulma, bir eklemdeki bağ dokularının (ligamentlerin) aniden gerilmesi veya yırtılması sonucu meydana gelen bir yaralanmadır. Bu durum, eklemin normal hareket sınırını aşacak şekilde zorlanmasıyla oluşur. Burkulma genellikle ayak bileği, diz, el bileği ve parmak eklemlerinde yaygındır.

Burkulmanın Nedenleri

• Ani Hareketler: Spor yaparken ani bir dönüş, sıçrama veya düşme.

• Yanlış Hareket veya Yüklenme: Uygun olmayan bir pozisyonda ekleme yük bindirilmesi.

• Dengesizlik: Dengesiz bir yüzeyde yürüme veya kayma.

• Travmalar: Düşme, çarpma veya bir darbe sonucu oluşan zorlanma.

Burkulmanın Belirtileri

1. Ağrı: Burkulmanın olduğu eklemde ani ve şiddetli ağrı.

2. Şişlik: Eklemin etrafında şişlik ve ödem.

3. Hareket Kısıtlılığı: Eklemi hareket ettirirken zorluk veya hareket kaybı.

4. Morarma: Kan damarlarının zedelenmesi sonucu bölgede renk değişikliği (morarma veya kızarıklık).

5. Hassasiyet: Bölgeye dokunulduğunda ağrının artması.

6. Eklemin Kararsızlığı: Şiddetli burkulmalarda eklemde gevşeklik hissi veya instabilite.

Burkulma Dereceleri

Burkulmalar, yaralanmanın ciddiyetine göre üç dereceye ayrılır:

1. 1. Derece (Hafif):

   • Ligamentlerde hafif gerilme veya küçük yırtıklar.

   • Hafif şişlik ve ağrı.

   • Eklemde hareket kaybı yoktur veya minimaldir.

2. 2. Derece (Orta):

   • Ligamentlerde kısmi yırtıklar.

   • Şiddetli ağrı, belirgin şişlik ve morarma.

   • Hareket kısıtlılığı mevcuttur.

3. 3. Derece (Ciddi):

   • Ligamentlerde tamamen yırtılma.

   • Şiddetli ağrı, yoğun şişlik, morarma ve eklem kararsızlığı.

   • Eklem hareketi genellikle mümkün değildir.

Burkulmanın Tedavisi

Tedavi, burkulmanın derecesine bağlı olarak değişir. Hafif burkulmalar genellikle evde tedavi edilebilirken, ciddi burkulmalarda tıbbi müdahale gerekebilir.

1. Hafif ve Orta Dereceli Burkulmalar İçin Evde Tedavi (RICE Protokolü):

• R (Rest - Dinlenme): Zedelenen bölgeyi zorlamaktan kaçının, eklemi dinlendirin.

• I (Ice - Buz Uygulama): Şişliği ve ağrıyı azaltmak için 15-20 dakika boyunca buz torbası uygulayın (doğrudan cilde temas ettirmeyin).

• C (Compression - Kompresyon): Elastik bir bandajla bölgeyi sararak şişliği azaltın (çok sıkı olmamasına dikkat edin).

• E (Elevation - Yükseltme): Yaralanan bölgeyi kalp seviyesinin üzerine kaldırarak şişliği azaltın.

2. İlaçlar:

• Ağrı ve iltihabı azaltmak için ibuprofen veya parasetamol gibi ağrı kesiciler kullanılabilir.

3. Fizyoterapi:

• Özellikle orta ve ciddi burkulmalarda eklem hareketlerini geri kazandırmak için fizyoterapi önerilir.

4. Şiddetli Durumlarda Tıbbi Müdahale:

• Ligamentlerin tamamen yırtıldığı vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir.

• Doktor, atel, alçı veya diğer destekleyici cihazlarla eklemi sabitleyebilir.

Burkulmayı Önlemek İçin Öneriler

• Spor yaparken uygun ekipman ve ayakkabı kullanın.

• Egzersiz öncesi ısınma hareketleri yapın.

• Dengeli bir yüzeyde yürümeye dikkat edin.

• Kasları ve eklemleri güçlendirmek için düzenli egzersiz yapın.

Burkulma hafife alınmamalıdır. Şiddetli ağrı, ciddi şişlik veya eklem kararsızlığı durumunda mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.