BASİLLİ DİZANTERİ NEDİR?

Basilli dizanteri, Shigella adı verilen bir bakteri türünün neden olduğu, genellikle şiddetli ishal, karın ağrısı, ateş ve dışkıda kan veya mukus ile kendini gösteren bir bağırsak enfeksiyonudur. Shigellosis olarak da bilinir ve bulaşıcı bir hastalıktır. Basilli dizanteri, hijyen eksikliği, kontamine su veya gıda tüketimiyle yayılır ve özellikle çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde daha sık görülür.

Basilli Dizanterinin Nedenleri

Basilli dizanteri, genellikle Shigella bakterileri tarafından tetiklenir. Bu bakterinin dört ana alt türü bulunmaktadır:

1. Shigella dysenteriae (en ciddi semptomlara neden olabilir).

2. Shigella flexneri.

3. Shigella boydii.

4. Shigella sonnei (daha hafif semptomlara neden olabilir).

Basilli Dizanterinin Bulaşma Yolları

1. Kirli Gıda ve Su Tüketimi:

   • Shigella bakterileriyle kontamine olmuş gıda ve suyun tüketilmesi.

2. Kişisel Hijyen Eksikliği:

   • Ellerin düzgün yıkanmaması.

   • Tuvalet sonrası hijyen kurallarına uyulmaması.

3. Enfekte Kişilerle Temas:

   • Hasta bireyin dışkısıyla veya enfekte yüzeylerle temas.

4. Kalabalık Ortamlarda Yayılma:

   • Okul, bakım evi, mülteci kampları gibi yerlerde daha yaygındır.

Basilli Dizanterinin Belirtileri

Basilli dizanteri genellikle enfeksiyondan 1-3 gün sonra belirtiler göstermeye başlar ve şiddeti kişiden kişiye değişir.

• Şiddetli İshal:

  • Kanlı veya mukuslu dışkı.

• Karın Ağrısı:

  • Genellikle kramplar şeklinde.

• Bulantı ve Kusma.

• Sık ve Acil Dışkılama İhtiyacı:

  • Bağırsakların sık hareket etmesine bağlıdır.

• Ateş:

  • 38°C veya daha yüksek olabilir.

• Titreme ve Halsizlik.

• Dehidrasyon:

  • Sıvı kaybına bağlı olarak ağız kuruluğu, baş dönmesi.

• Huzursuzluk ve Bilinç Kaybı:

  • Şiddetli dehidrasyonda.

• Toksik Şok:

  • Özellikle Shigella dysenteriae enfeksiyonunda.

• Nörolojik Belirtiler:

  • Bazı durumlarda kasılmalar.

Basilli Dizanterinin Teşhisi

1. Fizik Muayene:

   • Belirtiler değerlendirilir.

2. Dışkı Kültürü:

   • Shigella bakterisinin varlığını doğrulamak için dışkı örneği alınır.

3. Kan Testleri:

   • Enfeksiyonun şiddetini belirlemek için.

4. Elektrolit Seviyesi Ölçümü:

   • Dehidrasyon durumunu değerlendirmek için.

Basilli Dizanterinin Tedavisi

Tedavi, enfeksiyonun şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişir.

• Oral Rehidrasyon Çözeltileri (ORS):

  • Dehidrasyonu önlemek veya tedavi etmek için.

• Damar Yolu ile Sıvı Verilmesi:

  • Şiddetli dehidrasyon durumlarında.

• Şiddetli enfeksiyonlarda antibiyotikler kullanılır.

• Örnek Antibiyotikler:

  • Siprofloksasin, azitromisin veya seftriakson.

• Not: Hafif vakalarda antibiyotikler genellikle önerilmez, çünkü bakteri genellikle kendi kendine temizlenebilir.

• Ağrı Kesiciler ve Ateş Düşürücüler:

  • Parasetamol gibi ilaçlar kullanılır.

• Probiyotikler:

  • Bağırsak florasını desteklemek için önerilebilir.

Basilli Dizanteriden Korunma Yolları

1. Kişisel Hijyen:

   • Ellerin yemeklerden önce, tuvaletten sonra sabunla yıkanması.

2. Gıda ve Su Güvenliği:

   • İçme suyunun temiz olduğundan emin olun.

   • Gıdaların iyi pişirilmesi ve yıkanması.

3. Tuvalet Hijyeni:

   • Tuvalet sonrası doğru temizlik yapılması.

4. Aşılar:

   • Shigella aşıları geliştirilme aşamasında olup, bazı bölgelerde kullanıma sunulabilir.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

• Şiddetli ishal, kanlı dışkı veya yüksek ateş durumunda.

• Dehidrasyon belirtileri (örneğin, ağız kuruluğu, azalmış idrar).

• Çocuklarda veya yaşlılarda ciddi semptomlar görülüyorsa.

Basilli dizanteri genellikle uygun tedavi ile iyileşir, ancak tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu nedenle belirtiler fark edildiğinde zaman kaybetmeden bir doktora başvurulmalıdır.