BASİLLİ DİZANTERİ NEDENLERİ

Basilli dizanterinin nedenleri, genellikle hijyen eksikliği ve kontamine olmuş su veya gıdanın tüketimiyle ilişkilidir. Hastalığın ana nedeni, Shigella bakterilerinin bağırsağa yerleşerek enfeksiyon yapmasıdır. Bu bakteriler, vücuda çeşitli yollarla girerek bağırsaklarda iltihaplanma ve ülserlere yol açar.

Basilli Dizanteriye Yol Açan Başlıca Nedenler

• Shigella dysenteriae:

  • En ciddi semptomlara neden olan türdür ve salgınlarda etkili olabilir.

• Shigella flexneri:

  • Gelişmekte olan ülkelerde yaygındır.

• Shigella sonnei:

  • Gelişmiş ülkelerde daha sık görülür ve daha hafif semptomlara neden olur.

• Shigella boydii:

  • Daha az yaygındır ve genellikle belirli bölgelerde bulunur.

2. Hijyen Eksikliği

• Ellerin Yetersiz Temizliği:

  • Tuvalet sonrası ellerin sabunla yıkanmaması, bakterilerin ağız yoluyla vücuda girmesine neden olur.

• Kişiden Kişiye Bulaşma:

  • Enfekte bir kişiyle temas veya kontamine yüzeylere dokunma.

• Kalabalık ve Hijyenik Olmayan Ortamlar:

  • Mülteci kampları, okullar, hapishaneler gibi yerlerde yayılma riski daha yüksektir.

3. Kontamine Gıda ve Su

• Kirli İçme Suyu:

  • Shigella bakterileri, hijyenik olmayan su kaynaklarında bulunabilir.

• Yıkanmamış veya Kontamine Gıdalar:

  • Sebze, meyve veya süt ürünleri gibi gıdaların bakterilerle temas etmesi.

• Çiğ veya Az Pişmiş Gıdalar:

  • Bakteriler, düzgün pişirilmemiş gıdalar yoluyla bulaşabilir.

4. Enfekte Kişilerle Temas

• Dışkı-Oral Yol:

  • Bakteriler genellikle enfekte kişinin dışkısı yoluyla yayılır.

  • Özellikle çocuklar arasında bulaşma sık görülür.

• Ev İçi Yayılma:

  • Enfekte bireylerin bulunduğu evlerde hastalık hızla yayılabilir.

5. Kirli Çevresel Koşullar

• Havuz ve Göletler:

  • Shigella bakterilerinin bulunduğu kirli su kaynakları.

• Atık Su Teması:

  • Arıtılmamış kanalizasyon sistemleri, bakterilerin yayılmasına neden olabilir.

6. Bağışıklık Sistemi Zayıflığı

• Bağışıklık Yetmezliği Olan Bireyler:

  • HIV/AIDS, kanser tedavisi görenler veya bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde enfeksiyon riski daha yüksektir.

7. Aşı Eksikliği

• Bazı bölgelerde, Shigella enfeksiyonlarına karşı aşı bulunmaması hastalığın yayılmasını kolaylaştırır.

8. Çocuklarda Yüksek Risk

• Çocuklar, bağışıklık sistemlerinin tam gelişmemiş olması ve hijyen alışkanlıklarının yetersizliği nedeniyle daha yüksek risk altındadır.

Basilli Dizanteriyi Kolaylaştıran Faktörler

1. Düşük Sosyoekonomik Durum:

   • Temiz su ve hijyenik koşullara erişimin sınırlı olduğu bölgelerde daha yaygındır.

2. Doğal Afetler ve Savaş Koşulları:

   • Mülteci kamplarında, temiz su ve hijyen eksikliği nedeniyle salgınlar oluşabilir.

3. Seyahat:

   • Tropikal veya gelişmekte olan ülkelere yapılan seyahatlerde bulaşma riski artar.

Shigella Bakterisinin Vücuda Etkisi

• Shigella bakterisi, bağırsak hücrelerine yapışarak toksin salgılar.

• Bu toksinler bağırsakta ülser ve iltihaplanmaya neden olur.

• Bağırsakların zarar görmesiyle birlikte ishal, kanlı dışkı ve dehidrasyon gibi semptomlar ortaya çıkar.

Basilli Dizanteriden Korunma Yolları

1. Elleri Yıkama:

   • Yemeklerden önce ve tuvaletten sonra ellerin sabunla yıkanması.

2. Temiz Gıda ve Su Tüketimi:

   • İçme suyunun kaynatılması veya filtre edilmesi.

   • Gıdaların iyice yıkanması ve pişirilmesi.

3. Kişisel Hijyen:

   • Çocuklara hijyen alışkanlıkları kazandırılması.

4. Toplu Alanlarda Hijyen:

   • Kalabalık ortamlarda hijyen kurallarına dikkat edilmesi.

Basilli dizanteri genellikle hijyen koşullarının kötü olduğu yerlerde ortaya çıkar. Hastalığın kontrol altına alınması ve yayılmasının önlenmesi için bireysel hijyenin artırılması, temiz su ve gıdaya erişim sağlanması büyük önem taşır.