AYBAŞI KANAMASI OLAMAMA DURUMU

Aybaşı kanaması olamaması durumu, tıbbi terim olarak amenore olarak adlandırılır. Amenore, bir kadının üreme çağında olmasına rağmen adet görememesi anlamına gelir. Bu durum, normal adet döngüsünün kesilmesi ya da hiç başlamaması şeklinde olabilir. Amenore iki farklı şekilde sınıflandırılır: primer ve sekonder amenore.

1. Primer Amenore

- Primer amenore, bir kızın ergenlik döneminde, normalde adet görmeye başlaması gereken yaşa geldiği halde (genellikle 16 yaşına kadar) adet görmemesi durumudur. Bu, genellikle üreme sistemi veya hormonlarla ilgili doğuştan gelen ya da gelişimsel bir problemden kaynaklanabilir.

2. Sekonder Amenore

- Sekonder amenore, daha önce düzenli adet gören bir kadının, 3 ay veya daha uzun bir süre adet görememesi durumudur. Daha önce düzensiz adet gören bir kadında ise bu süre 6 aydır. Sekonder amenore, genellikle hormonal dengesizlikler, yaşam tarzı değişiklikleri ya da sağlık sorunlarına bağlı olarak gelişir.

Aybaşı Kanaması Olmamasının Nedenleri

Aybaşı kanamasının olmamasının birçok farklı nedeni olabilir. İşte başlıca nedenler:

1. Gebelik

- Gebelik, adet döngüsünün kesilmesinin en yaygın nedenidir. Kadın hamile kaldığında vücut, döllenmiş yumurtayı desteklemek için adet döngüsünü durdurur.

2. Emzirme

- Doğum sonrası emzirme döneminde vücutta yüksek seviyelerde prolaktin hormonu üretilir. Prolaktin, süt üretimini uyarırken aynı zamanda yumurtlamayı baskılar. Bu nedenle emziren kadınlarda adet döngüsü geçici olarak durabilir.

3. Polikistik Over Sendromu (PCOS)

- PCOS, kadınlarda hormonal dengesizliklere neden olan yaygın bir durumdur. PCOS’li kadınlarda yumurtlama düzenli olarak gerçekleşmez ve bu da adet döngüsünün kesilmesine veya düzensizleşmesine yol açabilir.

4. Aşırı Kilo Kaybı veya Düşük Vücut Ağırlığı

- Aşırı kilo kaybı, düşük vücut ağırlığı ve yetersiz beslenme, vücudun yeterli hormon üretmesini engelleyebilir. Özellikle aşırı zayıf veya anoreksiya gibi yeme bozuklukları olan kadınlar, aybaşı kanaması olamama durumu ile karşılaşabilir.

5. Aşırı Egzersiz

- Aşırı fiziksel aktivite ve yoğun egzersiz programları, özellikle profesyonel sporcularda adet döngüsünün durmasına neden olabilir. Vücut, enerji rezervlerini korumak için hormon üretimini azaltabilir.

6. Stres

- Yoğun stres, beyin ve hipotalamus üzerindeki etkileri nedeniyle adet döngüsünü bozabilir. Hipotalamus, vücudun hormon üretimini düzenleyen bir bölgesidir ve aşırı stres altında fonksiyonları bozulabilir.

7. Tiroid Bozuklukları

- Tiroid bezinin fazla ya da az çalışması (hipertiroidi veya hipotiroidi) adet döngüsünü etkileyebilir. Tiroid hormonları, vücut metabolizmasını düzenler ve tiroid fonksiyonlarındaki bir sorun adet döngüsünün kesilmesine neden olabilir.

8. Doğum Kontrol Yöntemleri

- Hormonal doğum kontrol yöntemleri (doğum kontrol hapları, hormonlu spiral vb.) bazen adet döngüsünün geçici olarak durmasına neden olabilir. Özellikle uzun süreli kullanımda adet döngüsü durabilir.

9. Menopoz veya Erken Menopoz

- Menopoz, bir kadının adet döngüsünün doğal olarak sona erdiği dönemdir. Bu süreç genellikle 45-55 yaşları arasında olur. Ancak bazı kadınlarda erken menopoz görülebilir, bu da 40 yaşından önce adet döngüsünün sona ermesine neden olur.

10. Hipofiz Bezi Problemleri

- Hipofiz bezinde bir tümör veya diğer hastalıklar, vücuttaki hormon üretimini etkileyerek adet döngüsünün kesilmesine neden olabilir. Özellikle prolaktin hormonu fazlalığı, adet görmemeye yol açabilir.

11. Rahim veya Üreme Organlarına Ait Yapısal Problemler

- Rahim, fallop tüpleri veya vajina gibi üreme organlarının doğuştan gelen yapısal sorunları, adet döngüsünün olmamasına neden olabilir. Bu sorunlar genellikle primer amenore ile ilişkilidir.

Aybaşı Kanaması Olmamasının Tedavisi

Aybaşı kanaması olamaması (amenore) durumu, altta yatan nedene bağlı olarak farklı tedavi yöntemleri gerektirir. İşte yaygın tedavi seçenekleri:

1. Hormon Tedavisi

- Östrojen ve Progesteron Tedavisi: Eğer hormon dengesizliklerinden kaynaklanan amenore söz konusuysa, östrojen ve progesteron içeren ilaçlar kullanılabilir. Bu tedavi adet döngüsünün yeniden başlamasını sağlayabilir.

- Tiroid Hormonları: Eğer amenore tiroid bozukluğundan kaynaklanıyorsa, tiroid hormonlarını düzenleyici ilaçlar kullanılır.

2. Yaşam Tarzı Değişiklikleri

- Beslenme ve Kilo Yönetimi: Eğer aşırı kilo kaybı veya düşük vücut ağırlığı nedeniyle adet kanaması olamıyorsanız, sağlıklı kilo alımı ve dengeli beslenme adet döngüsünün normale dönmesine yardımcı olabilir.

- Egzersiz Düzenleme: Aşırı egzersiz yapıyorsanız, egzersiz seviyesini azaltmak adet döngüsünün normale dönmesine yardımcı olabilir.

3. Stres Yönetimi

- Stresi Azaltma Teknikleri: Yoga, meditasyon, derin nefes egzersizleri gibi stres yönetimi teknikleri, hipotalamus üzerindeki baskıyı azaltarak adet döngüsünü iyileştirebilir.

4. PCOS Tedavisi

- Polikistik over sendromu varsa, doktorlar hormon düzenleyici ilaçlar veya doğum kontrol hapları önerebilir. Bu tedaviler, adet döngüsünü düzenleyebilir.

5. Cerrahi Müdahale

- Rahim, yumurtalık veya üreme organlarına ait yapısal sorunlar varsa, bu problemler cerrahi müdahale ile çözülebilir. Özellikle doğuştan gelen yapısal problemler primer amenoreye yol açıyorsa cerrahi gerekebilir.

Ne Zaman Doktora Başvurmalısınız?

- Adet döngünüz kesildiyse veya hiç başlamadıysa.

- 3 ay veya daha uzun bir süre boyunca adet olmadıysanız.

- Ek semptomlar (ağrı, aşırı kilo kaybı, kıllanma artışı vb.) varsa.

Amenore yaşıyorsanız, bir kadın doğum uzmanına başvurmanız altta yatan nedeni anlamak ve uygun tedavi yöntemlerini belirlemek açısından önemlidir.