ARTRİT ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Artrit, eklemleri etkileyen çok çeşitli hastalıkları tanımlayan genel bir terimdir. Farklı artrit türleri farklı nedenlerle ortaya çıkar ve eklemlerle birlikte bazen vücudun diğer bölgelerini de etkileyebilir. İşte en yaygın artrit türleri ve özellikleri:

1. Osteoartrit (Kireçlenme)

- Nedir?: Osteoartrit, eklemlerdeki kıkırdağın aşınması ve zamanla bozulması sonucu ortaya çıkan dejeneratif bir eklem hastalığıdır. Kıkırdağın aşınması, kemiklerin birbirine sürtünmesine neden olur, bu da ağrıya, sertliğe ve hareket kaybına yol açar.

- Kimleri Etkiler?: Genellikle yaşlanma ile ilişkilidir ve en sık diz, kalça, el ve omurga eklemlerini etkiler.

- Belirtileri: Eklemlerde ağrı, sertlik, şişlik, hareket kısıtlılığı, eklemde çıtırtı sesleri.

2. Romatoid Artrit (RA)

- Nedir?: Romatoid artrit, vücudun bağışıklık sisteminin eklem dokularına saldırdığı otoimmün bir hastalıktır. Eklemlerde kronik iltihaplanmaya ve hasara neden olur. Vücudun her iki tarafındaki eklemleri simetrik olarak etkileyebilir ve eklem dışı belirtilere de yol açabilir.

- Kimleri Etkiler?: Her yaşta görülebilir, ancak genellikle orta yaşlarda başlar. Kadınlarda daha yaygındır.

- Belirtileri: Eklemlerde ağrı, şişlik, sıcaklık, sabah sertliği, yorgunluk, ateş, genel halsizlik.

3. Gut Artriti

- Nedir?: Gut, kandaki yüksek ürik asit seviyelerinin eklemlerde kristaller oluşturması sonucu ortaya çıkar. Bu kristaller, ani ve şiddetli ağrı ataklarına neden olur. Genellikle ayak başparmağını etkiler, ancak diz, el ve ayak bileği gibi diğer eklemlerde de görülebilir.

- Kimleri Etkiler?: Genellikle erkeklerde ve menopoz sonrası kadınlarda daha sık görülür. Diyet, alkol tüketimi ve genetik faktörler gut riskini artırır.

- Belirtileri: Ani başlayan şiddetli eklem ağrısı, şişlik, kızarıklık, hassasiyet, sıcaklık hissi.

4. Psoriatik Artrit

- Nedir?: Sedef hastalığı (psoriasis) olan kişilerde gelişen bir artrit türüdür. Ciltte pullanma, kızarıklık ve eklem iltihaplanması ile karakterizedir. Psoriatik artrit, eklemlerle birlikte cildi ve tırnakları da etkileyebilir.

- Kimleri Etkiler?: Genellikle sedef hastalığı olan kişilerde ortaya çıkar. Kadınlarda ve erkeklerde benzer sıklıkta görülür.

- Belirtileri: Eklemlerde ağrı ve şişlik, cilt döküntüleri (sedef hastalığı), tırnak değişiklikleri.

5. Ankilozan Spondilit

- Nedir?: Ankilozan spondilit, omurga ve sakroiliak eklemleri (bel ile kalça arasındaki eklemler) etkileyen kronik bir iltihaplı hastalıktır. Zamanla omurganın hareketliliği azalabilir ve omurlar birleşebilir.

- Kimleri Etkiler?: Genellikle genç erkeklerde daha sık görülür ve ilk belirtiler 20-40 yaş arasında ortaya çıkar.

- Belirtileri: Bel ve kalça ağrısı, omurga sertliği, sabahları veya uzun süre hareketsiz kaldıktan sonra daha belirgin olan sertlik, postür bozukluğu.

6. Juvenil İdiopatik Artrit (Çocukluk Çağı Artriti)

- Nedir?: Juvenil idiopatik artrit (JIA), çocuklarda görülen artrit türüdür. Kronik eklem iltihabına neden olur ve uzun süre devam edebilir. Farklı alt türleri vardır.

- Kimleri Etkiler?: Genellikle 16 yaşından önce başlayan artrit türüdür. Çocuklarda eklem hasarına yol açabilir.

- Belirtileri: Eklemlerde şişlik, ağrı, sertlik, ateş, deri döküntüleri.

7. Reaktif Artrit

- Nedir?: Reaktif artrit, genellikle bir enfeksiyona yanıt olarak gelişen bir artrit türüdür. Üreme organları, idrar yolları veya bağırsaklarda oluşan bir enfeksiyon, eklemlerde iltihaplanmaya neden olabilir.

- Kimleri Etkiler?: Bakteriyel enfeksiyonlar (örneğin, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar veya gıda zehirlenmeleri) bu hastalığı tetikleyebilir.

- Belirtileri: Eklemlerde ağrı ve şişlik, göz iltihaplanması (konjonktivit), idrar yolu sorunları.

8. Lupus Artriti (Sistemik Lupus Eritematozus)

- Nedir?: Lupus, otoimmün bir hastalıktır ve vücudun birçok organını etkileyebilir. Eklem iltihaplanması lupus hastalarında sık görülen bir belirtidir, ancak hastalık cilt, böbrekler, kalp ve diğer organları da etkileyebilir.

- Kimleri Etkiler?: Lupus en çok kadınları etkiler ve genellikle genç yaşlarda başlar.

- Belirtileri: Eklemlerde ağrı, şişlik, cilt döküntüleri (özellikle güneşe maruz kalan bölgelerde), yorgunluk, ateş, saç dökülmesi.

9. Septik Artrit

- Nedir?: Septik artrit, eklemdeki bir bakteriyel veya mantar enfeksiyonunun neden olduğu bir artrit türüdür. Ekleme yayılan enfeksiyon, hızla eklem hasarına yol açabilir.

- Kimleri Etkiler?: Ekleme bakteri bulaşması veya enfeksiyonun vücutta yayılması sonucunda ortaya çıkar. Özellikle zayıf bağışıklık sistemi olan kişilerde daha sık görülür.

- Belirtileri: Aniden başlayan eklem ağrısı, şişlik, ateş, eklemde kızarıklık ve sıcaklık.

10. Fibromiyalji

- Nedir?: Fibromiyalji, eklem iltihabına neden olmasa da, kas-iskelet sistemi ağrıları, yorgunluk ve hassasiyetle karakterizedir. Artrit benzeri ağrılara yol açabilir ve genellikle artrit ile karıştırılabilir.

- Kimleri Etkiler?: Kadınlarda daha yaygındır ve genellikle orta yaşlarda başlar.

- Belirtileri: Yaygın vücut ağrıları, kronik yorgunluk, uyku bozuklukları, baş ağrısı, konsantrasyon güçlüğü.

11. Kristal Birikimi Artriti (Pseudogout)

- Nedir?: Pseudogout, eklemlerde kalsiyum pirofosfat kristallerinin birikmesi sonucu ortaya çıkan bir artrit türüdür. Gut benzeri belirtiler gösterir, ancak farklı bir kristal türü ile oluşur.

- Kimleri Etkiler?: Genellikle yaşlı bireylerde görülür.

- Belirtileri: Eklemlerde ani ağrı, şişlik, hassasiyet ve sıcaklık. Genellikle diz eklemini etkiler.