APSE NEDİR?

"Apse" (apse), vücudun herhangi bir bölgesinde gelişen, genellikle bakteriyel bir enfeksiyon sonucunda oluşan, içi irinle dolu olan şişliktir. Abseler, vücudun enfeksiyona karşı verdiği bir tepkidir. İltihap, bağışıklık sistemi tarafından oluşturulan beyaz kan hücrelerinin birikmesiyle oluşur.

İltihaplı dokular içerisinde, ölü hücreler, bakteri ve beyaz kan hücrelerinin birleşmesiyle irin (püy) birikir ve bu da şişlik ve ağrıya yol açar. Abseler, cilt yüzeyinde olabileceği gibi iç organlarda da gelişebilir. Tedavi edilmezse yayılabilir veya ciddi enfeksiyonlara yol açabilir.

Tedavi genellikle antibiyotikler ve absenin cerrahi olarak boşaltılması ile yapılır.

APSE ÇEŞİTLERİ

Apseler, vücutta farklı bölgelerde oluşabilen iltihaplı şişliklerdir ve genellikle bakteri kaynaklı enfeksiyonlardan kaynaklanır. Apseler, vücudun farklı yerlerinde görülebilir ve özelliklerine göre sınıflandırılır. İşte başlıca apse çeşitleri:

1. Deri Apseleri

- Tanım: Cilt yüzeyinde veya cilt altında oluşan apselerdir. Genellikle küçük bir alanda başlar ve zamanla büyüyebilir.

- Belirtiler: Şişlik, kızarıklık, ağrı, sıcaklık ve içinde irin birikmesi.

- Örnekler:

- Furonkül (Kıl Kökü Apsesi): Kıl köklerinde oluşan apselerdir. Özellikle tıraş sonrası veya tıkanmış kıl köklerinde görülebilir.

- Karbünkül: Birden fazla furonkülün birleşmesiyle oluşan daha büyük ve yaygın apselerdir.

2. Diş Apsesi

- Tanım: Diş kökünde veya diş eti dokusunda oluşan apsedir. Genellikle diş çürüklerinden, diş yaralanmalarından veya diş eti hastalıklarından kaynaklanır.

- Belirtiler: Şiddetli diş ağrısı, şişlik, kızarıklık, ağızda kötü tat veya koku, çiğneme güçlüğü.

- Tedavi: Genellikle diş hekiminin müdahalesi gereklidir. Antibiyotik tedavisi ve apsenin boşaltılması gerekebilir. Diş kökü tedavisi veya diş çekimi de uygulanabilir.

3. İç Organ Apseleri

- Tanım: Karın içi organlar veya vücudun daha derin bölgelerinde gelişen apselerdir. Bu apseler genellikle cerrahi veya medikal müdahale gerektirir.

- Örnekler:

- Karaciğer Apsesi: Karaciğerde gelişen enfeksiyona bağlı olarak irin birikmesi.

- Dalak Apsesi: Dalak içinde gelişen apsedir, nadirdir ancak ciddi bir durumdur.

- Pankreas Apsesi: Pankreas iltihaplanması (pankreatit) sonrası ortaya çıkabilir.

- Pelvik Apseler: Kadınlarda yumurtalıklar, fallop tüpleri veya rahim çevresinde oluşan apselerdir.

4. Akciğer Apsesi

- Tanım: Akciğerde oluşan ve genellikle zatürree gibi bir enfeksiyona bağlı olarak gelişen apselerdir.

- Belirtiler: Yüksek ateş, öksürük, irinli balgam, göğüs ağrısı, nefes darlığı.

- Tedavi: Antibiyotik tedavisi veya apsenin cerrahi boşaltılması gerekebilir.

5. Beyin Apsesi

- Tanım: Beyin dokusu içinde oluşan irin dolu bir boşluktur. Sinüs enfeksiyonları, kulak enfeksiyonları veya kan yoluyla taşınan bakteriler nedeniyle oluşabilir.

- Belirtiler: Baş ağrısı, ateş, bulantı, nöbetler, bilinç değişiklikleri, nörolojik semptomlar.

- Tedavi: Hemen müdahale edilmesi gereken ciddi bir durumdur. Genellikle cerrahi boşaltma ve uzun süreli antibiyotik tedavisi gereklidir.

6. Meme Apsesi

- Tanım: Emziren kadınlarda süt kanallarının tıkanması sonucu meme dokusunda gelişen apsedir. Ayrıca süt vermeyen kadınlarda da meme iltihaplanması (mastit) nedeniyle oluşabilir.

- Belirtiler: Meme şişliği, kızarıklık, ağrı, ateş.

- Tedavi: Sıcak kompres, antibiyotikler ve gerekirse cerrahi drenaj.

7. Perianal Apse

- Tanım: Anüs çevresinde veya rektumun hemen dışında gelişen apselerdir. Genellikle anal fistül veya anüs bölgesindeki enfeksiyonlar sonucu ortaya çıkar.

- Belirtiler: Anüs çevresinde şiddetli ağrı, şişlik, ateş ve irin akıntısı.

- Tedavi: Cerrahi drenaj ve antibiyotik tedavisi gereklidir. Fistül oluşumu varsa ek cerrahi müdahale gerekebilir.

8. Bartholin Bezi Apsesi

- Tanım: Kadınlarda vajina girişinde bulunan Bartholin bezlerinin enfeksiyon kapması sonucu oluşur. Bartholin bezi vajinal sıvı üretir ve bu sıvının birikmesi sonucu apse oluşabilir.

- Belirtiler: Vajina girişinde şişlik, ağrı, kızarıklık, rahatsızlık.

- Tedavi: Cerrahi drenaj, antibiyotik tedavisi ve tekrarlayan apselerde Bartholin bezinin çıkarılması gerekebilir.

9. Sinüs Apsesi

- Tanım: Sinüs boşluklarında oluşan apselerdir. Sinüzit gibi uzun süreli sinüs enfeksiyonlarından sonra gelişebilir.

- Belirtiler: Yüz ağrısı, baş ağrısı, burun tıkanıklığı, irinli akıntı.

- Tedavi: Antibiyotik tedavisi ve bazen cerrahi müdahale ile sinüslerin boşaltılması gerekebilir.

10. Apandisit Apsesi

- Tanım: Apandisin iltihaplanması sonucunda apse gelişebilir. Genellikle tedavi edilmeyen veya geç tanı konan apandisitin sonucunda oluşur.

- Belirtiler: Karın ağrısı, ateş, mide bulantısı, iştah kaybı.

- Tedavi: Genellikle cerrahi müdahale ve antibiyotik tedavisi ile apsenin boşaltılması gerekir.

Sonuç

Apseler, vücudun çeşitli bölgelerinde farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Tedavi edilmezlerse ciddi enfeksiyonlara veya daha büyük sağlık sorunlarına yol açabilirler. Apse belirtileri fark edildiğinde tıbbi yardım alınmalı ve gerekli tedavi yöntemleri uygulanmalıdır.