AMİPLİ DİZANTERİ NEDİR?

Amoebik dizanteri, tıbbi adıyla amipli dizanteri, Entamoeba histolytica adı verilen bir parazitin neden olduğu bağırsak enfeksiyonudur. Bu hastalık, özellikle gelişmekte olan ülkelerde hijyenik olmayan koşullarda sık görülür ve genellikle kirli su ve gıdaların tüketimi yoluyla bulaşır. Amoebik dizanteri, ciddi bağırsak iltihabına ve şiddetli ishale neden olabilir.

Amipli Dizanterinin Özellikleri:

1. Neden: Amipli dizanteriye Entamoeba histolytica adı verilen parazitik bir amip neden olur. Bu parazit, insanın bağırsaklarına yerleşir ve burada iltihaplanma, ülser ve ciddi bağırsak hasarına neden olabilir.

2. Bulaşma Yolu:

- Kirli su ve yiyeceklerin tüketimi.

- Kötü hijyen koşulları.

- İnsan dışkısının temas ettiği yüzeylere veya yiyeceklere temas edilmesi.

- Ayrıca enfekte kişilerle temas yoluyla da bulaşma olabilir.

3. Belirtiler:

- Şiddetli ishal: Genellikle kanlı ve mukuslu ishal görülür. Bu ishalin günde birkaç defa tekrarlaması yaygındır.

- Karın ağrısı: Şiddetli kramp şeklinde karın ağrısı olabilir.

- Yüksek ateş: Bazı vakalarda ateş de görülebilir.

- Bulantı ve kusma.

- İştahsızlık ve kilo kaybı.

- Yorgunluk ve halsizlik.

- Bağırsaklarda ülser oluşumu: Parazit bağırsak duvarına zarar vererek ülserleşmeye neden olabilir, bu da kanlı dışkıya yol açar.

4. Komplikasyonlar:

- Amoebik karaciğer apsesi: Parazit, bağırsak duvarını aşarak kan yoluyla karaciğere ulaşabilir ve burada apseler oluşturabilir. Bu ciddi bir komplikasyondur ve tedavi edilmezse hayatı tehdit edici olabilir.

- Bağırsak delinmesi: Şiddetli iltihaplanma ve ülserler bağırsak duvarının delinmesine yol açabilir, bu da acil tıbbi müdahale gerektirir.

Tanı ve Teşhis:

- Dışkı testi: Parazit veya parazite ait kistlerin dışkıda mikroskopla görülmesi ile tanı konulabilir.

- Kan testi: Parazite karşı gelişen antikorları tespit etmek için kan testleri yapılabilir.

- Görüntüleme: Karaciğer apsesi şüphesi durumunda ultrason veya BT (bilgisayarlı tomografi) gibi görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.

Tedavi:

- Antiparazitik ilaçlar: Amipli dizanteri tedavisinde metronidazol veya tinidazol gibi antiparazitik ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar, paraziti ortadan kaldırmayı amaçlar.

- Semptomatik tedavi: İshal nedeniyle kaybedilen sıvı ve elektrolitlerin yerine konulması için sıvı tedavisi uygulanır.

- Ağır vakalarda hastane tedavisi: Şiddetli dehidrasyon veya komplikasyonlar gelişirse hastaneye yatış gerekebilir.

Önleme:

- Temiz su kullanımı: Kirli veya kontamine olmuş sulardan kaçınılmalı, içme suyu kaynatılmalı veya güvenli kaynaklardan temin edilmelidir.

- Hijyen kurallarına dikkat etmek: Ellerin sık sık sabunla yıkanması, yiyeceklerin temiz suyla yıkanarak tüketilmesi ve hijyenik tuvalet koşullarının sağlanması önemlidir.

- Gıda hijyeni: Sokak satıcılarından alınan yiyeceklerden kaçınmak, çiğ sebzeleri ve meyveleri iyice yıkamak, iyi pişirilmiş gıdaları tercih etmek amipli dizanteriden korunmada önemlidir.

Sonuç:

Amipli dizanteri, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilecek bir bağırsak enfeksiyonudur. Erken teşhis ve tedavi ile hastalığın seyri genellikle iyi olsa da, komplikasyonlar hayatı tehdit edici olabilir. Bu nedenle, özellikle hijyenik olmayan bölgelerde su ve gıda kaynaklarına dikkat edilmesi büyük önem taşır.