Akciğer kanseri, akciğerlerdeki hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyümesi ve çoğalmasıyla oluşan bir kanser türüdür. Kanserli hücreler, normal hücrelerin yerini alır ve akciğerlerin işlevini bozar. Akciğer kanseri, dünyada en yaygın görülen ve en ölümcül kanser türlerinden biridir.
Akciğer Kanseri Türleri
Akciğer kanseri iki ana türe ayrılır:
1. Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanseri (KHDAK)
- Akciğer kanserlerinin yaklaşık %85'ini oluşturur. Bu grup içinde de üç ana alt tür vardır:
- Adenokarsinom: En yaygın görülen türdür ve genellikle sigara içmeyenlerde de görülür.
- Skuamöz Hücreli Karsinom: Genellikle akciğerin iç kısımlarında başlar ve çoğunlukla sigarayla ilişkilidir.
- Büyük Hücreli Karsinom: Daha hızlı büyüme eğiliminde olan ve daha nadir görülen bir türdür.
2. Küçük Hücreli Akciğer Kanseri (KHAK)
- Daha agresif ve hızlı büyüyen bir türdür. Genellikle sigara içen kişilerde görülür ve diğer türlere kıyasla daha hızlı yayılır.
Akciğer Kanseri Belirtileri
Erken evrelerinde akciğer kanseri genellikle belirti göstermez. İleri evrelerde ise aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:
- Sürekli öksürük (özellikle kötüleşen veya kanlı balgam ile birlikte)
- Nefes darlığı
- Göğüs ağrısı
- İştahsızlık ve kilo kaybı
- Ses kısıklığı
- Yorgunluk
- Tekrarlayan akciğer enfeksiyonları (örneğin zatürre veya bronşit)
- Kemik ağrısı veya baş ağrısı (kanserin yayılması durumunda)
Akciğer Kanserinin Nedenleri
En yaygın nedeni sigara kullanımıdır. Sigara içmek, tüm akciğer kanseri vakalarının yaklaşık %85'inden sorumludur. Bunun dışında diğer nedenler şunlardır:
- Pasif içicilik: Sigara dumanına maruz kalmak da akciğer kanseri riskini artırır.
- Asbest ve diğer kimyasallara maruz kalma: Asbest, radon gazı, ağır metaller ve diğer endüstriyel kimyasallarla çalışan kişilerde risk daha yüksektir.
- Radon gazı: Evlerdeki radon gazı maruziyeti de akciğer kanseri riskini artırabilir.
- Aile öyküsü: Genetik faktörler de etkili olabilir. Ailede akciğer kanseri geçmişi olan kişilerde risk artabilir.
Akciğer Kanseri Tanısı
Akciğer kanseri genellikle aşağıdaki yöntemlerle teşhis edilir:
- Göğüs röntgeni veya BT taraması: Akciğerlerdeki anormallikleri saptamak için kullanılır.
- Biyopsi: Kanserli dokunun örnek alınarak incelenmesi. Bu işlem bronkoskopi, iğne biyopsisi veya cerrahi yollarla yapılabilir.
- PET taraması: Kanserin yayılıp yayılmadığını görmek için kullanılır.
Akciğer Kanseri Tedavi Yöntemleri
Tedavi, kanserin evresine, tipine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. En yaygın tedavi yöntemleri şunlardır:
1. Cerrahi: Erken evrelerde, tümörün tamamen çıkarılması için cerrahi müdahale yapılabilir.
2. Radyoterapi: Yüksek enerjili ışınlarla kanserli hücreleri öldürme yöntemi.
3. Kemoterapi: Kanser hücrelerini öldürmek için ilaçların kullanılması. Genellikle cerrahi sonrası kalan kanserli hücreleri yok etmek için uygulanır.
4. İmmünoterapi: Bağışıklık sisteminin kanserle savaşmasını sağlayan bir tedavi yöntemidir.
5. Hedefe Yönelik Tedavi: Kanser hücrelerindeki spesifik anormallikleri hedefleyen ilaçların kullanılması.
Akciğer Kanserinden Korunma Yolları
- Sigara içmemek veya bırakmak: Sigara içmemek, akciğer kanserinden korunmanın en etkili yoludur.
- Pasif içicilikten kaçınmak: Başkalarının sigara dumanına maruz kalmamak önemlidir.
- Radon gazı kontrolü: Evinizde radon gazı seviyelerini kontrol ettirmek riskleri azaltabilir.
- Koruyucu ekipman kullanımı: Kimyasallara veya asbeste maruz kalan mesleklerde çalışıyorsanız, uygun koruyucu ekipman kullanmak önemlidir.
Akciğer kanseri erken teşhis edilirse tedavi şansı artar. Bu nedenle risk faktörlerine sahip kişiler düzenli sağlık kontrollerini aksatmamalıdır.