Ağız yaralarının çeşitli nedenleri olabilir ve bu yaralar farklı faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. İşte ağız yaralarının başlıca nedenleri:
1. Travma veya Fiziksel Hasar
- Diş fırçalama sırasında aşırı baskı uygulamak
- Diş telleri veya protezler gibi ağızda kullanılan araçların tahriş etmesi
- Yanlışlıkla yanak, dudak veya dilin ısırılması
- Sert veya keskin kenarlı yiyeceklerin (patates cipsi, sert ekmek) ağız dokusunu yaralaması
2. Stres ve Anksiyete
- Fiziksel ve duygusal stres, bağışıklık sistemini zayıflatabilir ve ağızda yaraların çıkmasına neden olabilir. Bu tür yaralar genellikle aft olarak bilinir.
3. Beslenme Eksiklikleri
- Vitamin ve mineral eksiklikleri, özellikle B12 vitamini, demir, folik asit ve çinko eksikliği, ağızda yaraların oluşmasına yol açabilir.
4. Alerjik Reaksiyonlar
- Bazı yiyecekler, diş macunları veya ağız bakım ürünlerine karşı alerjik reaksiyonlar ağızda yaralara neden olabilir.
- Özellikle sodyum lauril sülfat içeren diş macunları, ağız yaralarını tetikleyebilir.
5. Hormonal Değişiklikler
- Özellikle kadınlarda, adet dönemi, hamilelik veya menopoz sırasında görülen hormonal değişiklikler ağız yaralarının oluşmasına neden olabilir.
6. Bağışıklık Sistemi Sorunları
- Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde (örneğin, HIV/AIDS hastaları) ağız yaraları daha yaygın görülebilir.
- Otoimmün hastalıklar, vücudun kendi dokularına saldırmasına neden olabilir ve ağız içinde yaralar oluşturabilir. Örneğin Behçet hastalığı veya lupus gibi hastalıklarda ağız yaraları sık görülür.
7. Enfeksiyonlar
- Viral enfeksiyonlar, özellikle herpes simpleks virüsü (HSV) kaynaklı uçuklar, ağız çevresinde veya içinde ağrılı yaralar oluşturabilir.
- Bakteriyel veya fungal enfeksiyonlar da ağız yaralarına neden olabilir. Örneğin, kandida mantarı ağızda pamukçuk adı verilen beyaz yaralara yol açar.
8. İlaç Yan Etkileri
- Bazı ilaçlar ağızda yara yapabilir. Örneğin kemoterapi ilaçları veya bazı antibiyotikler ağız içi dokulara zarar verebilir ve yaralara neden olabilir.
9. Sigara ve Tütün Kullanımı
- Sigara, puro ve diğer tütün ürünleri ağız dokularını tahriş eder ve yaraların oluşumunu tetikleyebilir.
10. Gastrointestinal Problemler
- Mide reflüsü gibi sindirim sistemi sorunları, mide asidinin ağıza geri gelmesiyle ağız dokularına zarar verebilir ve yaralar oluşabilir.
11. Sistemik Hastalıklar
- Çölyak hastalığı (gluten hassasiyeti) ve inflamatuar bağırsak hastalıkları gibi sistemik rahatsızlıklar da ağızda yaralara neden olabilir.
12. Kötü Ağız Hijyeni
- Dişlerin düzenli fırçalanmaması, ağızda bakteri birikimine yol açabilir ve bu durum iltihaplanmaya ve ağız yaralarına neden olabilir.
Ağız yaralarının tedavisinde genellikle temel nedenin tespit edilip ona göre bir tedavi uygulanması gerekir.